విష్ణు సహస్రనామం,

 101 వ నామం: వసుమనా అర్ధం:"వసు" అంటే ధనమూ, శ్రేయస్సూ, పుణ్యమూ;"మనా" అంటే మనస్సు.వసుమనా అంటే ధర్మమయమైన, శుభమైన, క్షేమాన్ని ధ్యానించే, పుణ్య పరాయణమైన మనస్సు కలిగినవాడు. (దృత విలంబిత.. న భ భ ర యతి.. 6)

వసుమనా భవ తీరుగ సాగగన్ 

పసగ సాదిప సారిక  యేలగన్ 

రసమయీపర వేదిక కాలమున్ 

కరుణతీరు కళామయి మూలమున్

విష్ణువు అన్నిదిక్కుల ధర్మానికి నిలయమైనవాడు. అందుకే ఆయన మనస్సు శుద్ధమైనది, అనుగ్రహశీలమైనది.

🪔 మీరు వ్రాసిన పద్యం విశ్లేషణ: వసుమనస్సు కలవాడైన భగవంతుని ప్రవర్తన ధర్మసాగరముగా ప్రవహించును. పసివాడైనా, సాధన కలవాడైనా – ఆయన శరణు చేరినవారికి సారంగా, మార్గంగా నిలిచే వాడు.→ సకల కాలాల్లోను రసమయంగా పరమార్థ వేదికగా ఆవిర్భవించును. → కరుణారస పారవశ్యముతో కళాసంపన్నమైయున్న మూలకారణ స్వరూపుడు.

*****

102 నామం సమాత్మ"

📜 పద్య రూపం (భుజంగప్రయాత ఛందస్సులో):

> సమాత్మా సదావిశ్వ ముక్తీ ప్రదాతా

ప్రమాణం స్వశీలీ ప్రమోదం సుశాంతీ
సమానో హి శాంతో సమస్తార్ధ వేతా
నమామీ సమానం నమోస్తై వ మూర్తిం

విశ్లేషణ:– సమభావముగల పరమాత్మా! నీవు విశ్వానికి శాశ్వత ముక్తిని ప్రసాదించేవాడవు. ప్రమాణం స్వశీలీ ప్రమోదం సుశాంతీ – నీ స్వభావమే ప్రమాణము, నీ లోపలి శీలతే పావనత, సంతోషదాతవు, శాంతిమూర్తివు. – నీవే సమతాస్వరూపుడు, శాంతస్వరూపుడు, సమస్తార్థాల (సర్వతత్త్వాల) జ్ఞాతవు.– ఓ సమతా స్వరూపుడా! నీ సమత్వమూర్తిని నమస్కరిస్తున్నాను, నీకు నమో నమః.

*****

 103 నామం : సమ్మితి : సమస్త పదార్థములను సమీక్షగా గ్రహించినవాడు. అన్నిటినీ సమంగా, తటస్థంగా, జ్ఞానంగా ఆలోచించి చిత్తశుద్ధితో అవగాహన చేసుకునే పరమాత్మ.

ఉ.

సమ్మిత మంత్రపాఠములన్ సాదర మంగళ దాయకమ్ముగన్

నమ్మిన యజ్ఞసంపదగన్ నాణ్యత మక్కువ తెల్ప గల్గగన్

చిమ్మిన చీకటంతయు యచేతన కాంతులు గాను మారుటన్

కమ్మిన మోహతాపములు కాలము బిల్చిన ధైర్య శాంతిగన్

పద్య విశ్లేషణ: → సమ్మిత్ అనేది మంత్రజ్ఞానంలో ప్రవీణత కలిగి ఉండి, ఆ మంత్రాల పఠనాన్ని సాదరంగా చేసి, మంగళకరమైన ఫలితాలనిచ్చేవాడు. → యజ్ఞ సంపద అంటే కర్మయోగము, భక్తి, గ్నానం. ఇవన్నీ నమ్మినవాడు, వాటిలో నాణ్యత అంటే నిష్కామతా, పవిత్రత వంటివాటికి ఆసక్తి కలిగినవాడు. → చీకటంటే అజ్ఞానం, దుఃఖం. సమ్మిత్‌ తన చేతన (చైతన్య) కాంతితో ఆ చీకటిని తొలగించి వెలుగుగా మలచగలడు. ఇక్కడ జ్ఞానాన్ని బలంగా సూచిస్తోంది. → మనసులో మోహం వల్ల కలిగే తాపాన్ని కాలము నాశనం చేయలేని ధైర్యంతో, శాంతితో పోగొట్టినవాడు.

******

– 1o4వ నామం: సమః" (సముడు = సమత చూపువాడు, సమదృష్టి కలవాడు) 

(ఉజ్వల నా న భ ర యతి.. 7)

సమ భవ మది సాధ్యము రమ్యతన్ 

విమల చరిత విద్యల జీవనమ్ 

క్షమ విధ నటకామ్యము  వైభవమ్ 

ప్రమద సుఖము ప్రాయపు మోక్షమున్ 

❖ పద్యవివరణ: – సమత్వభావనతో జీవించడం వలన మది (మనస్సు) సాధ్యమయ్యే రమ్యత (ఆనందస్వరూప జీవితం) పొందుతుంది. సమత భావమే ఆనందానికి మూలం. – సమతను అనుసరించే జీవితం నిర్మలమైన చరిత్రను, విద్యాత్మకమైన జీవన విధానాన్ని అందిస్తుంది. శుద్ధమైన జీవనచరిత్రకి సమత చాలా అవసరం. – సమతతో పాటు క్షమ (క్షమాశీలత) ఉండటం వల్ల, నాట్య రూపంలో (జీవిత నాటకంలో) మన కోరికలు కూడా సమంగా ఉంటాయి. ఈ సమతాయుత వైఖరి మహా వైభవానికి సంకేతం. – జీవిత ప్రయాణంలో (ప్రాయము = యాత్ర/కాలం) సమతతో ఉండినవారికి సుఖము, ప్రమద (ఆనందం) కలుగుతుంది. చివరికి అది మోక్షానికి దారితీస్తుంది.

*****

 105వ నామార్థం: అమోఘః " అంటే నిష్ఫలము కానివాడు, యత్నం వ్యర్ధము కానివాడు,అతని కార్యాలు, సంకల్పాలు ఎప్పుడూ ఫలించేవే.అది దేవుడైన విష్ణువు విశేష లక్షణం — తన సంకల్పం అమోఘం, అనర్థకంగా మారదు

అమోఘశక్తి యుక్తి గన్ యనంత లక్ష్యమున్ శుభమ్ 

ప్రమోదభావ తత్త్వమున్ ప్రమాణ దాహమున్ సుఖమ్ 

విమోచనా మనస్సుగన్ విధాన మోహమున్ భయమ్ 

నమో గుణమ్ము కానుకన్ నమాట తీరుగన్ జయమ్ 

❖ మీ పద్యంలోని పాదాల విశ్లేషణ: – అమోఘశక్తితో (నిష్ఫలతలేని శక్తితో), యుక్తిగా (సామర్థ్యంగా), అనంత లక్ష్యాన్ని సాధించగల శుభఫలప్రద స్వరూపుడు. – ఆనందభావము (ప్రమోదభావం) అనే తత్త్వాన్ని నిలబెట్టి, ఆత్మానందపు తాహతీర్పుని ప్రమాణంగా చేసుకుని సుఖముగా ఉన్నవాడు.– మనస్సును విమోచన చేసేవాడు, మోహ విధానానికి భయముగా ఉండే దేవుడు. అంటే భక్తుల మోహమును తొలగించి, వారిని భయరహితుల్ని చేస్తాడు. – గుణాలే కానుకలుగా స్వీకరించే భగవంతుడికి నమస్సులు. తన మాట తీరు (సత్యవాక్కు, సమ వాగ్వైఖరి) జయము (విజయం) చేకూర్చేది.

*****

 106వ నామం: పుండరీకాక్షః పుండరీక = కమలం, అక్ష = కన్ను → కమల నయనుడు అంటే... కంటి ప్రకాశం కమలముల వలె ఉన్నవాడు. అందం, కరుణ, జ్ఞానం, విశుద్ధి – అన్నీ ఈ రూపంలో ప్రతిబింబించబడతాయి. (సగ్విని.. ర ర ర ర.. యతి 6)

పుండరీకాక్ష పుణ్యమ్ము గానున్ జపమ్
అండయేదీక్ష యజ్ఞమ్ము గానున్ నమామ్
పండగే మోక్ష పాదమ్ము భక్తిన్ గనున్
నిండుగా సేవ నిర్మ లమ్ముగన్ సుధీ

bhaavam – "పుండరీకాక్ష" అనే నామ జపం పుణ్యముగా భావించదగినది. ఆ నామాన్ని జపించేవాడి పాపాలు తొలగిపోతాయి, పునీతత్వం చేకూరుతుంది. – ఆయననే దీక్షగా, ఆయననే యజ్ఞంగా భావిస్తూ, ఆ పరమాత్మునికి నమస్కారం. పండితులు "యజ్ఞో వై విష్ణుః" అన్నట్లు — ఆయనే యజ్ఞస్వరూపి. – భక్తితో ఆ పరమపదాన్ని చేరడమే నిజమైన పండుగ. ఈ జీవిత పర్వదినాలన్నీ భగవత్ సాధనకై — మోక్ష మార్గకై ఏర్పడిన దశలు. – విజ్ఞులు (సుధీ = సుశీలజ్ఞానులు) ఆయన సేవను నిర్మలతతో, పరిపూర్ణతతో చేస్తారు. ఆ సేవే వారికి జీవన ధర్మము.

*****

విష్ణు సహస్రనామం 107 నామ వృషకర్మా : ధర్మ రూపమైన కర్మ కలవాడు
🪷 ఛందస్సు: మత్తెభం

వృషకర్మావిధి నిర్విరామకృషిగన్ వేదమ్ము సమ్మోహమున్
ద్విషశర్మా మది సర్వకామ్యముగనున్ విద్యా లయమ్మున్ సహా
విషయం శాంతిగ శోభయా మనముగన్ విశ్వాస సాహిత్యమున్
వ్యష నమ్ముల్ గతి తీరుమారు సకలమ్ వ్యాదల్లె తీర్పేయగున్

❖ పాదాల విశ్లేషణ: – వృషకర్మ అయిన వాడు, నిరంతర కర్మను చేస్తూ, వేదస్వరూపంగా సమస్త మోహాలను తొలగించే విధంగా ఉన్నవాడు. ధర్మస్వరూపుడిగా నిరంతరశక్తిని కలిగి ఉన్నాడు.– ద్వేషించే వారికీ శాంతిని ప్రసాదించగలడు. మనస్సు అన్ని కోరికలను అధిగమించగల స్థితిలోనూ, విద్యలయమైన కార్యప్రపంచంలోనూ ఆయన ఉన్నాడు. (ఇక్కడ "ద్విషశర్మా" అన్నదీ సూటిగా లొంగుతుంది — "శత్రువు కూడా శాంతినే పొందేవాడు.") – విషయములు (ఇంద్రియార్థాలు) శాంతికి భంగం కలిగించవు, అతని మనస్సు శోభామయంగా విశ్వాసం, సాహిత్యం (జ్ఞానసంపద) తో నిండివుంది. – విశ్వాసం లేని వారు కూడా ఆయనను ఆశ్రయిస్తే గతి పొందగలరు. వారి తీరును మార్చి, అన్నీ రోగాల్నీ (వ్యాధులు = అజ్ఞానం, పాపం, భయం) తొలగిస్తాడు.

****-

 108 నామం వృషాకృతి.. ధర్మం కొరకే శరీరం ధరించిన వారు (పృద్వి. జ స జ స య ల గ.. యతి.. 11)

పద్యం

వృషాకృతి సమమ్ము జేయ నవవిద్య బోధల్ నిజమ్
ముషాకృతి సుఖమ్ము జూప సము పాధ్య సేవల్ విధి
ద్విషాకృతి భయమ్ము శాంతి భవ దీక్ష భావమ్ నిధి
త్వషాకృతి నయమ్ము గాసమత లక్ష్య మౌనమ్ సుధీ

పదార్థ వ్యాఖ్యానం ;;  ధర్మం కోసం శరీరాన్ని ధరించిన రూపము (వృష = ధర్మము, ఆకృతి = రూపం).  సమత్వాన్ని కలిగించు వాడు.  కొత్త జ్ఞాన మార్గాలను నిజంగా బోధించువాడు.  భగవంతుడు ధర్మమూర్తిగా సమతా బోధకుడై, నవ విద్యలతో లోకాన్ని జాగృతం చేయుచున్నాడు. అంధకార స్వరూపము లేదా చెడు రూపాన్ని సూచించవచ్చు. సుఖాన్ని చూపించు వాడు.  సమగ్ర ఉపాధ్యాయ సేవలు నెరవేర్చే విధానము.  చెడు లేదా మాయాచ్ఛాయలతో కూడిన లోకానికి జ్ఞానానందమును అందించే ఉపాధ్యాయుడై భగవంతుడు కనిపిస్తున్నాడు.  ద్వేషరూపం లేదా దురాత్మ స్వభావాన్ని సూచించు రూపం.  భయాన్ని శాంతికి మారుస్తాడు.  భవసాగరం దాటి మోక్షానికి దీక్షగా నిలిచే భావాల నిధి.  భగవంతుడు భయాన్ని శాంతిగా మార్చే శక్తి కలవాడు, దీక్షతో జీవనరహస్యం చూపించే తత్వవేత్త.  త్వష్ట అనే సృష్టికర్త రూపం (విశ్వకర్మ స్వరూపము). శ్రేయస్సు పథాన్ని వినిపించెడు వాడు.  సమత్వమే లక్ష్యముగా భావించి మౌనంగా ఆచరించే వాడు. మేధావి, గంభీరచేతన.  విశ్వనాయకుడు శ్రేయోమార్గమును మౌనంగా స్థాపించుచున్న మేధావి తత్వమూర్తి.

*****

 108వ నామమైన "బహుశిరః" అనేక శిరస్సులు కలవాడు

📜 పద్యం:

బహుశిర దేవతా కళలు బంధము మేలు నుకోర ప్రేమగన్
ప్రహసిత బుద్దిమంతుల నుపాశ ప్రభావ సమర్ధతాకధా
సహనము పండితాప్రభవసాధ్యము నెంచ విధాన తీరుగన్
అహమున దుష్టకాలమగు యాస వినాశ మనస్సు గాయగున్

🔍 పదార్థ విశ్లేషణ: బహుశిర – అనేక శిరస్సులు కలవాడు, అర్థం: అనేక కోణాల నుంచి సమగ్రంగా దర్శించగల శక్తి.  దేవతలుగా భావించదగిన వివిధ జ్ఞానశక్తుల ప్రతీకలు. – అనుబంధాలను శ్రేయస్కరంగా భావించువాడు ప్రేమగల హృదయం కలవాడు.  ఈ పాదం బహుశిరత్వాన్ని కేవలం రూప లక్షణంగా కాక, వివిధ కళలతో భగవంతుని సమగ్ర బుద్ధిగా దర్శించు కుంటోంది.   చిరునవ్వుతో, శాంతిగా, జ్ఞానముతో నడుచుకునే వారి యొక్క… – సమర్థమైన ప్రభావాన్ని చాటే విధానం (ఆఖ్యత), అది వినడానికి కథగా బోధించే శైలిలో ఉండేరు. 👉 ఇది బహుశిరుడు వివేకవంతుల మధ్యను కూడా ప్రభావితం చేయగల సామర్థ్యం కలవాడని చాటుతుంది.  – ఓర్పు - పండితుల ప్రభావంతో సాధ్యమైన విజ్ఞాన మార్గం  – గమనించి, ఆ విధానాన్ని పాటించుచున్న తీరు కలవాడు > 👉 విశ్వనాయకుడైన ఆయన విధేయత, సహనం, పాండిత్యాన్ని అంగీకరించి అనుసరిస్తాడు. – అహంకారము  – కీడు కలిగించే కాలం (శక్తులు) వలనే ఏర్పడే మాయా తాపం  – అది మనస్సుకు హాని చేయును, నశింపజేయును > 👉 చివరి పాదం ఒక హెచ్చరికగా – అహంకారం వలన, కాలదోషములతో కలిసిన ఆశల వలన మనస్సు దెబ్బతింటుందని స్పష్టం చేస్తుంది.

*****

 109వ నామ "బబ్రుహు" (భరించువాడు, భూభారాన్ని మోయగల శక్తి సంపన్నుడు)

ఉ.మా.
బబ్రుహు యెంతొ శక్తిగల బాధ్యత తో  గుడి చేరవచ్చి, యీ
బబ్రుహు దివ్య సన్నిధిన బాధలు జూచిన తన్వితీర్చగా
బబ్రుహు దివ్యతేజుడగు భారము మార్చెడి శ్రీనివాసుడే
బబ్రుహు మంచు డెందమున పాఠ్యము మాయని రీతి సేవలున్ల్

✨పద్య భావము: >→ “బబ్రుహు” ఎంత గొప్ప శక్తిగలవాడు! ఈ లోక బాధ్యతను భుజాన మోయగల దేవుడు. అట్టి ఆయన దర్శనం కోసం గుడిని చేరినవాడిని నేను. → ఆయన దివ్యసన్నిధిలోకి చేరినప్పుడు, నా జీవితం పొందిన బాధలు తీరిగిపోయాయి. ఆయన సన్నిధి అశాంతి హరణి.>→ ఈ “బబ్రుహు” ఎవరు అంటే — శ్రీనివాసుడు. ఆయన దివ్యతేజస్సుతో నా భారం తీసికొని, తన భుజాలపై మోయగలవాడు. → ఆయన మంచితనమే విద్య. ఆయన సేవలే జీవితం. ఆయన తత్త్వం నేర్పే విద్యాసౌరభం, జీవితపాఠం.

*****

 110 నామం నామం: విశ్వయోని అర్థం: "విశ్వమునకు యోని (కారణం), సృష్టికర్త". సర్వసృష్టికి మూలతత్వము అయిన పరబ్రహ్మము. (హంసయాన..ర జ ర జ ర.. యతి 8)

విశ్వయోని మార్గ భావి పౌరులై ప్రభావమున్
విశ్వసమ్ముగాను లే విధాన దేహమేయగున్
యశ్వనేత్రలక్ష్య మేయనాదితీర్పుయేయగున్ ( హయగ్రీవుడు )
హ్రశ్వ దాహమౌనుదేహతృప్తి గాను జీవితమ్

పద్య విశ్లేషణ::– విశ్వయోని ప్రభావమునకు లోనైన వారు, ఆ మార్గాన్నే అనుసరిస్తూ ప్రాపంచిక ధర్మంలో జీవించువారు – "మార్గ భావి పౌరులై" అనగా ధర్మమార్గాన్నే ఆశ్రయించిన ప్రజలు– విశ్వయోనికి అనుగుణమైన జీవన విధానాన్ని స్మరింపజేస్తున్నది – పరమాత్మ సర్వత్ర వ్యాపించివుండి, ప్రతి జీవదేహమునందు యేం విధంగా నివసిస్తాడో తెలియజేస్తుంది– "విధాన దేహము" అనగా ప్రకృతి ధర్మముగా ఏర్పడిన శరీరం – దీనిలో హయగ్రీవుని సూచన అద్భుతం. జ్ఞానానికి మూలమైన స్వరూపం, శబ్దబ్రహ్మ రూపమైన హయగ్రీవుడు విశ్వయోనిలోని ఒక వైభవ రూపం. – "యశ్వనేత్రలక్ష్యము" అనగా శుభదృష్టి గల గమ్యం – "అనాది తీర్పు" అనగా సృష్టి ప్రారంభ సమయాన్నే నిర్ణయించు తత్వం – జీవితం అనగా పరమాత్మ అనుగ్రహం వల్ల దాహం తృప్తి పొందినదిగా – "హ్రశ్వ దాహమౌను" అనగా తాత్కాలిక కష్టాల తాపము – "దేహ తృప్తి" అనగా పరబ్రహ్మ తత్వసంపర్కమునకు ధన్యత

*****

 111 నామంశ్శు చి శ్రవ: పవిత్రమైన శ్రవణము చేయగల నామములు కలవాడు

శ్శు చి శ్రవ: నాద వాణి గతి సూత్ర ముగాను లె సర్వ బంధమున్
శ్శు చి శ్రవ:పాఠ్య వాక్కు గను సూక్షముగాను లె తీర్పు కాలమున్
శ్శు చి శ్రవ:మూలమున పూజ్యము దేహము దాహమే యగున్
శ్శు చి శ్రవ:వైనమున సూన్యము నిత్యము సత్యమేయగున్

నామం: శ్శు చి శ్రవః అర్థం: పవిత్రమైన శ్రవణము కలవాడు – ఆయన నామం, గుణాలు, లీలలు శ్రవణం చేయుట వలన మనస్సు పవిత్రమవుతుంది.

పద్యం విశ్లేషణ: >👉 పవిత్ర శ్రవణము నాదరూపంగా వాణిగా ప్రతిధ్వనించుచు గమ్య మార్గమై బంధములన్నిటినీ తొలగించగల శక్తిని కలిగి ఉంటుంది. 👉 ఆయన నామము శ్రవణం చేసే వాక్కులు అతి సూక్ష్మమైనవి, తీర్పు తీర్చే శక్తిని కలిగినవి – అంటే, జీవికి చైతన్యాన్ని, వివేకాన్ని కలిగించేవి. 👉 శ్రవణం మూలంగా పూజ్యమైన దేహమును పొందుతాడు. అయితే ఈ దేహమేమో ఎలుకగా దాహపట్టినట్లుగా – అంటే, ఈ లోక సంబంధ దేహము శాశ్వతము కాదు అన్న భావనను కలిగించగల శ్రవణతత్త్వం. 👉 పవిత్ర శ్రవణము వలన వ్యాసంగముగా ఉన్న పరమార్థము శూన్యతను (అహంకార రాహిత్యాన్ని) ప్రాప్తిచేసి, శాశ్వతమైన సత్యస్వరూపునిగా ప్రత్యక్షమవుతుంది.

****

 112 నామం అమృత.. మరణము లేని వాడు

చంపకమాల
అమృతము దేవుడైన దిశ,యాత్రగ తిన్నగనివ్వడు యేమి యన్ననున్
అమృతము భక్తితో గొలువ ,మన్నననిచ్చును తప్పకుండగా
అమృతము కోరి యెక్కితిని, యా శలు వీడితినయ్య దేవరా
అమృతము చుక్కచాలుగను యాసలు తీరును వేంకటేశ్వరా

విశ్లేషణ : – మొదటి పాదం భక్తుని ఆత్మగమనం వైష్ణవతత్త్వాన్ని సూచిస్తూ అమృతాన్ని దిశగా చెప్పడం అభినవంగా ఉంది. – భక్తి ద్వారా అమృతత్వం పొందవచ్చునని, యాచనకు శ్రీహరిదయలో అపరాధభావం లేనిదని బోధన. – భక్తుని ఉత్కంఠను, వైకుంఠారోహణానందాన్ని హృద్యంగా తెలిపిన వాక్యం. – చివరి పాదంలో వేంకటేశ్వరుని అనుగ్రహంతో జీవితాస్వరూపతను నింపే అమృతపు చుక్కను కోరే తీయని వేడుక స్పష్టంగా వ్యక్తమైంది.

*-*--

 11 3 వ నామం: శాశ్వత స్థానం – శాశ్వతత్వముతో ఉన్న స్థానం, అంటే నిరంతరంగా ఉండే వాడు, స్థిరతకు మూలమైన వాడు.

శాశ్వత స్థానమన్నదియె స్థాపన లక్ష్యము ధైర్య సాహసమ్ 

పాశ్వము జన్మ దాతగను పాయము పాళము సంభవమ్ముగన్ 

దాశ్వము కర్మ కాలమగు దారులు వేరుగ నేటి గమ్యమున్ 

నాశ్వము జీవితమ్ముగుట నాటక నమ్మక వైనమేయగున్ 

పద్య విశ్లేషణ:→ శాశ్వత స్థానం అన్నది స్థిరమైన స్థాపన లక్ష్యంగా ఉండే ధైర్యానికి, సాహసానికి ఆధారం. (ఇక్కడ "స్థాపన లక్ష్యము" అనగా స్థిరమైన సిద్ధాంతము, మార్గదర్శకం.) → పాశ్వము (బంధనము) జన్మను ప్రసాదించేది, అది పయనమయ్యే మార్గమూ, పాళమూ (విభాగమూ) అయిన సంభవముగాను ఉంది. (ఇది సంసార చక్రానికీ, దానికి దారి చూపే స్థితికీ చిహ్నంగా.) → దాశ్వము (చేతనకర్మలు), కాలంతో కలిసి ప్రయాణించే దారులు వేరుగా ఉన్నా, శాశ్వత గమ్యం మాత్రం ఒకటే. → నాశ్వతత్వమయిన జీవితమంతా ఒక నాటకంలా మారిపోతుంది, అది నమ్మకము లేని వైనంగా (అశాశ్వతంగా) భావింపబడుతుంది.

*****

విష్ణు సహస్రనామం 114వ నామం: వరారోహః

పదార్థము:

"వరం" = శ్రేష్ఠము, "ఆరోహ" = आरोహణము, ఎక్కుట, అధిష్టానం.

వరారోహః అంటే – శ్రేష్ఠమైన స్థానమునందు ఉన్నవాడు, లేదా శ్రేష్ఠ స్థితిని పొందినవాడు, లేదా శ్రేష్ఠమైనవారిని ఆశ్రయించినవాడు అని వ్యాఖ్యానించవచ్చు. ఇందులో "ఆరోహణ" అనే భావం ఉండటం వల్ల ఇది పర్వతాన్ని ఎక్కినవాడిగా కూడా ఉద్దేశించవచ్చు, అయినా, ముఖ్యంగా లక్ష్మీదేవిని (శ్రీవారిని) "విష్ణుపత్ని"గా పరిగణిస్తూ "శ్రేష్ఠమైన భామ (అంకము) కలవాడు" అనే భావనను "వరారోహ" అని అర్థం చేయవచ్చు.

వరారోహ సాధ్యా వరాలా సహాయమ్ 

ధరాతత్వ నేస్తా ధనాదిత్య మూలమ్ 

పరంధామ కాలమ్ పరాత్పర్య వైనమ్ 

చరా యుద్ధ భావా చమత్కార దేవా

మీ పద్య విశ్లేషణ:

→ వరారోహుడు వరములు నీయగల శక్తిని సాధించేవాడు, వరాల‌ను ప్రసాదించేవాడు, సహాయకుడైన వాడు.(ఇక్కడ "సాధ్యా వరాలా" అంటే సంపాదించగల వరములు, అనుగ్రహశక్తి.)

→ భూమి తత్వానికి ఆధ్యాత్మిక నీడ, ధనాదిత్యునికి మూలంగా (ఆదిప్రభువుగా) ఉన్నవాడు.

("ధరా తత్వ నేస్తా" అంటే భూమిపై ఆధారమై ఉన్నవాడు, లేదా భూమిని పాలించువాడు.)

→ పరమధామమైన శాశ్వతమైన స్థలముగా కలవాడు, కాలస్వరూపుడై పరాత్మశక్తిని కలవాడు.

("పరాత్పర్య" అంటే అంతకంటే ఉన్నతమైన స్వభావం కలవాడు.)→ చరాచర జీవుల యుద్ధ భావనలలో చమత్కారమైన దేవతా తత్వము కలవాడు.(ఇక్కడ “చరా యుద్ధ భావా” అనగా చరచరాల మధ్య జరిగే సంకర్షణలో భక్తుల పాలనకు అద్భుతంగా స్పందించేవాడు.)

******

 115 నామం  : మహా తపా అర్ధం: సృష్టి తపస్సు రూపంలో ఆవిర్భవించిన అత్యున్నత తపస్సు కలిగినవాడు. ఛందస్సు: పంచచామర (జ ర జ ర జ గ — యతి 10)

మహాతపా కళోన్నతాసమాన భావగమ్యమున్
మహా యతీపదోన్నతా సమాజలక్ష్య మౌనమున్
మహా మొరావిరాజి తాసుమాలతీరుమూలమున్
మహా స్థితీదయావిశాలమాయ మర్మమేయగున్

పద్యం:  — తపస్సులో మహత్తరుడైన విష్ణువు,  — కళలలో అగ్రస్థానానికి ఎదిగినవాడు,  — సమభావం కలవారికి అర్ధమయ్యే తత్త్వస్వరూపుడు. మహాయతులచే ఆశ్రయించబడిన పదమును పొంది, సమాజానికి మార్గదర్శకమైన, మౌనతత్త్వాన్ని జీవించునవాడు. మహామొరలు (పూజలు, వేదఘోషణలు) విరాజించే, సుమాలతీరం వంటి పవిత్ర ప్రదేశాల మూలంలో వెలసినవాడు. మహా స్థితిని (ప్రపంచ స్థితిపరిస్థితుల తత్త్వాన్ని) దయతో అనుసంధానించు, విశాలమైన మాయ తత్త్వాన్ని తెలిసినవాడు.

****

 116వ నామం "సర్వగః" (అంతటా వ్యాపించువాడు)

సర్వగ సాక్షి భూతముల సాధ్యమ సాద్యము జూడ గల్గగన్

సర్వ మనోభవమ్మగుట సాధన శోధన నోర్పు నేర్పుగన్

సర్వ కళామయమ్మగుట సానుభవమ్మును తెల్ప గల్గగన్

సర్వ మనస్సు హృద్యమున సాగె డి ప్రక్రియ జీవ మంతయున్

– సర్వగుడు అన్నవాడు సాక్షిగా నిలిచి, భూతకాలం (గతం), భవిష్యత్తు (భవిష్యత్), వర్తమాన (ఇప్పటి) అన్న మూడు కాలాలయందూ జరిగిన, జరుగుతున్న, జరగబోయే సాధ్యాసాధ్యములను దర్శించగల వాడు. "జూడ గల్గగన్" అంటే వీక్షించగల శక్తి కలవాడు. ఇది ఆయన సమస్తతత్వాన్ని (Omniscience) నిరూపిస్తుంది. – భక్తుల మనస్సులలో కలిగే సంకల్పాలన్నీ, మనోభవాలు – అన్ని ఆయన రూపమే. ఆ మనోభావాల ఆధారంగా భక్తుల సాధనలను పరిశీలించి, వారికి నోర్పును, నేర్పును కలిగించే వాడు కూడా ఆయనే. అర్థం: ఆయన ఆత్మనివాసి, ఆంతర్యామి. – సమస్త కళలు (64 కళలు, జ్ఞానాలు, నైపుణ్యాలు) ఆయనే. అవి అనుభవంలోకి వచ్చే విధంగా భక్తులకు బోధించగల వాడు. జ్ఞానం అనేది ఆయన అనుగ్రహం ద్వారానే పొందగలము అనే భావన. – సమస్త మనస్సుల హృదయాల్లో సాగే ప్రక్రియలు – అనుభవాలు, ఆలోచనలు, వాసనలు, స్మృతులు – ఇవన్నీ ఆయన ప్రభావంలోనే జరిగేవి. జీవుడు ఆయనే – జీవమంతయున్ అన్నది బలమైన ఉపసంహార వాక్యం.

*****

 117వ నామమైన "సర్వః"
🔸 నామం:. సర్వః — "అంతా తెలిసినవాడు", "అన్ని ఆయనే" అని అర్థం.
ఇది విశ్వ వ్యాపకత్వాన్ని, పరిపూర్ణతను సూచిస్తుంది. ఈ నామంలో భగవంతుడు ప్రతి వస్తువుగా, ప్రతి చర్యగా, ప్రతి చైతన్యంగా ఉన్నాడని పేర్కొనబడింది. హంసయానా..ర జ ర జ ర.. 8 )

సర్వశక్తిభక్తి ధ్యాసయే విశాలమోక్ష మున్
పర్వమాయతత్వ తాపమే సుపాద్యమే యగున్
గర్వసంపదేమనోగళo వయస్సు యాటగన్
నిర్వహించినేస్తమేనిజాలుగానుజీవమున్
🔸 పద్య విశ్లేషణ:

>👉🏼 సర్వశక్తులు, భక్తి, ధ్యానం—all lead to vast moksha.సర్వత్వాన్ని ధ్యానించడం, భక్తితో ఆరాధించడం విశాలమైన మోక్షాన్నిస్తుంది.  పర్వమయమైన తత్త్వ (ఉన్నతమైన ఆధ్యాత్మిక తత్త్వం) లోపలున్న తాపము కూడా సాధనకు భాగమే అవుతుంది. సమస్యలు ఉన్నా కూడా అవి మోక్షానికి దారి తీసే ఉపకరణాలు అవుతాయి. 👉🏼 గర్వమూ, సంపత్తీ, మనోభావాలూ, వయస్సూ—all are transient. ఈ వాక్యంలో సర్వత్వాన్ని అర్థం చేసుకున్నవాడు ఈ తాత్కాలిక విషయాలకు లోబడడు. 👉🏼 సత్యమై, సర్వత్వాన్ని గ్రహించిన జీవి జీవితం సార్ధకంగా నడిపిస్తాడు. ఇక్కడ "నిజాలుగా" అనగా "సత్య తత్త్వాన్ని గ్రహించి", "ఇస్తమే" అనగా ఇస్తుడిగా, పరమాత్మతో ఏకత్వంగా జీవిస్తాడు.---

*****

 118వ నామం – విద్భానుః

వసంత తెలకా త భ జ జ గ గ యతి 10 

విద్భాను బంధముగనౌను విశాల మేనున్ 

సద్భావ లక్ష్యముగనౌను సమాన చూపుల్ 

ప్రద్భావ భాగ్యముగనౌను ప్రభావ తీరుణ్ 

తత్భావ దేహముగనౌను తరాలు దేవా 

🪔 పద్యార్థ విశ్లేషణ: విశ్వమంతటిని జ్ఞానప్రకాశముతో కప్పివేసే విశ్ణువు, ప్రతిబింబించిన ప్రతి బంధములోనూ విశాల స్వరూపంగా వెలిగిపోతున్నాడు. అతని దృష్టిలో మంచి భావమే పరమ లక్ష్యము —ప్రతి జీవినీ సమంగా చూసే సమదర్శితత్వముతో అలంకృతుడు. ప్రభావవంతమైన జీవితం, దివ్యమైన అదృష్టం — అన్నీ ఆయన వెలుగులో కలసి వెలుగు చూస్తాయి. దైవ స్వభావం ఆయనే, ఆ తత్త్వం ఆయనే —తరతరాల దేవతలకూ ఆయనే ఆదర్శమూర్తి.

*****

 119 విష్వక్సేన.. నాలుగుదిక్కులు సేవలుచేయగలవాడు

శార్థులం

విష్వక్సేన మదీ తరమ్ము విధిగన్ విద్యార్థి గానున్ సేవల్

విష్వక్సేన సహాయ దేహమగుటన్ నిర్మాణ ధ్యేయమ్ముగన్

విష్వక్సేన యనాది మౌనముగటన్ గీతా భవమ్మున్ గతీ

విష్వక్సేన విధాన నేస్తమగుటన్ విశ్వాస సాహిత్యమున్

తాత్పర్యం:  — విష్ణువు సేనాధిపతిగా ఉన్న “విష్వక్సేనుడు” అనే నామం మన వంశ పరంపరలోని ఒక ఉదాత్త మార్గం వంటి దివ్య భావాన్ని సూచిస్తుంది.  — ఆయనను సేవించాలన్న తపనతో విద్యార్థిలా మనం నియమబద్ధంగా ఉండాలి.  — ఆయన సహాయం పొందే శరీరమే ఒక యోగ శరీరంగా నిర్మించుకోవాలన్న సంకల్పం. — అంతటా నిర్మాణాత్మక దృక్పథమే లక్ష్యంగా ఉండాలి.

 — ఆయన ఆదిమౌనంలో గీతోపదేశ భావముండి మానవజీవితానికి దారినిస్తుంది.  — నమ్మకంగా ఆయన విధానమే మనకు సాహిత్య రూపంగా ఆత్మనిర్మాణానికీ, శాంతికీ ఆధారం.

******

 120 నామం జనార్ధనః మోక్షము గూర్చి జనులు చేత యాచింప బడువాడు
జనులను ఆరాధింపజేసే, వారి పాపాలను తొలగించేవాడు. జనులు మోక్షాన్ని కోరుతూ ఆయనను ప్రార్థిస్తారు.

జనార్ధనాకళావినోద జాతకమ్ముగానులే
సనాతనమ్ము గానుసేవ సాధుతత్త్వమేయగున్
నినాదరూపమమనస్సు నీడలే జయమ్ముగన్
ప్రణామమోహతాపమౌను ప్రభావమ్ము గానులే

పద్య విశ్లేషణ: → జనార్ధనుడు సకల కళలలో నిగూఢమైన ఆనందమును ప్రసాదించువాడు; సృష్టిలోని ప్రతి  జీవికి ఆయనే ఆధారము. "జాతకము" అంటే జీవుల జననము – ఆయన దానికే మూలము. → ఆయనే సనాతనుడు (శాశ్వతుడు); ఆయన సేవ చేయుట ద్వారా సాధువులు తత్త్వమును (తత్వజ్ఞానాన్ని) పొందగలరు. → ఆయని నామస్మరణే (నినాదరూపము) మనస్సును ఆధీనంలోకి తీసుకొచ్చి, ఆత్మనిగ్రహమునకు, విజయానికి మార్గం కలుగజేస్తుంది. → ఆయనకు నమస్కారం చేయుట వలన మోహము, తాపము తొలగిపోతాయి; ఇది జనార్ధనుని ప్రభావం (దివ్యశక్తి).

****