401. పరమేష్టీ..

ఈ పద్యం 401వ నామమైన
"పరమేష్ఠీ" అర్థం:
పరమ స్థితిలో ఉండే వాడు, అనగా బ్రహ్మలోనైనా, పరబ్రహ్మలోనైనా అంతిమ సత్యస్థితిని కలిగి ఉండే శ్రీమహావిష్ణువు. ఆయన బ్రహ్మమును కూడా ఆవహించిన పరాత్పర తత్త్వము.

పరమేష్టీ మది తీర్పు సర్వమగుటన్ పాశమ్ము వైనమ్ముగన్
పర మాత్మాకళ విశ్వమై వినికిడే పార్ధా సహాయమ్ముగన్
పర దృష్టీ విధి యాటలే యగుట యున్ ప్రారబ్ద కర్మళ్ళుగన్
పర శ్రేష్టీ సహజమ్ముగా సహనమున్ ప్రావీణ్య కాలమ్ముగాన్

భావం:
పరమేష్ఠిగా ఉండే భగవంతుని బుద్ధి తీర్పు, సర్వవ్యాప్తమైనదీ, సమస్త నిర్ణయాలకు ఆధారమైనదీ. ఆయనకు బంధించే పాశములు (మోహ, రాగం, ద్వేషం...) అనే అసత్య సంబంధాలకన్నా అతీతమైన జ్ఞానం కలదు. ఆయన తలంపే సత్య తీర్పు.
*
భావం:
ఆయన పరమాత్మా; ఆయన కళలు (శక్తులు) విశ్వమంతటా వ్యాపించి వినిపించే సాక్ష్యంగా నిలుస్తాయి. అర్జునునికి కురుక్షేత్రంలో ఎలా సహాయపడ్డాడో, అదేలా సత్యబోధకు, ధర్మరక్షణకు నిరంతరం సహాయకుడుగా నిలిచే స్వరూపమతడు.

భావం:
పరమాత్ముని దృష్టి విధిని నిర్ణయిస్తుంది. జీవుడు అనుభవించు ప్రారంభ్ద కర్మలు కూడా భగవంతుని దృష్టిలోనే తమ స్థానం పొందుతాయి. యతాదృశ్యము అనుసరించి కర్మ ఫలితాలను అనుభవించే తీరు ఉంటుంది.

భావం:
ఆయన శ్రేష్ఠత సహజంగా ఉంటుంది. కాలం మొత్తాన్ని సహనం అనే నిబద్ధతతో నడిపించగల ప్రావీణ్యం ఆయన సొంతం. ఈ లక్షణమే ఆయన పరమ తత్త్వంగా నిలిచే దైవ గుణాన్ని తెలిపుతుంది.

మొత్తం భావసారం:

"పరమేష్ఠీ" అనే నామము భగవంతుని పర స్థితిని, విశ్వధర్మాన్ని నిర్ణయించే జ్ఞాన స్వరూపాన్ని తెలియజేస్తుంది. ఆయన తీర్పే సత్యం. ఆయన కళలు విశ్వమంతటా వ్యాపిస్తాయి. జీవితమంతటిని నడిపించే ప్రారంభ్ద కర్మలు కూడా ఆయన దృష్టిలో భాగమే. ఆయన సహనం, ప్రావీణ్యం, కాలాన్ని దాటి ఉన్న పరతత్త్వానికి నిదర్శనం."
******
402. పరిగ్రహ:
నామార్థం:
సర్వవ్యాపి కావున, తన్ను శరణు కోరిన వారిని తన సన్నిధిలో గ్రహించి, వారికి శరణాగతిని కలుగజేసే పరమాత్మ.
(“పరిగ్రహ” అంటే గ్రహించుట, స్వీకరించుట, శరణాగతులను తనవారిగా అంగీకరించుట.)
పద్యం:
సఖ్యతా పరిగ్రహ హరి సాధు బుద్ధి
సర్వ కాలము పరమేష్టి సరయు శక్తి
దృశ్య తా సంభవమ్మగు దృతి గతి మతి
కాల దృష్టి పరాత్పర కామ్య మహిమ
పద్యార్థ విశ్లేషణ:

→ హరి భక్తుల పట్ల సఖ్యభావంతో ఉంటాడు,
→ ఆయన పరిగ్రహం (స్వీకరణం) సాధువుల బుద్ధిని మేల్కొలిపే శక్తిగా ఉంటుంది.
→ భగవంతుడు భక్తుని మిత్రుడిగా ఆత్మీయంగా గ్రహిస్తాడు.
→ ఆయన శక్తి సర్వకాలికం, ఎప్పటికీ వ్యాపించి ఉంటుంది.
→ ‘పరమేష్టి’గా ఉన్న ఆయన ‘సరయు శక్తి’తో (అంటే శుద్ధమైన, ప్రవాహములాంటి దివ్యశక్తితో) జీవులను తనవైపుకు ఆకర్షిస్తాడు. ఆయన దృష్టిలో కనిపించేది (దృశ్యతా), అన్ని సంభవాల మూలం ఆయనే దృఢత్వం (దృతి), ప్రయాణ మార్గం (గతి), తత్త్వవేచన (మతి) అన్నీ ఆయన ప్రసాదితమే.ఆయన కాలానికంటే మించి ఉన్నవాడు — ‘కాల దృష్టి’కి అగోచరుడు,ఆయన పరాత్పరుడు, అతి ఉన్నతుడు. భక్తులు ఆకాంక్షించే మహిమ ఆయనదే.
******
403. ఓం ఉగ్రాయ నమః
నామార్థం:
ఉగ్ర = భయంకరుడు, సర్వ దేవతలకు కూడా భయకారకుడైన శక్తిమంతుడు.
భగవంతుని ఉగ్ర స్వరూపం శిక్షా విధానం, కాల నిర్ణయం, పరమ న్యాయదీపిక — అన్నింటిలోనూ ప్రకాశిస్తుంది.
పద్యం:
ఉగ్ర నేత్ర పరాత్పరా సరయూవిధాతగ నేస్తమున్
నిగ్రహం విధి గాను పంచెడి నిత్య నిర్ణయ కాలమున్
నగ్రహమ్మును సర్వ మందున నమ్మ శక్తియు తీరుగన్
అగ్ర తాభవ తీరు తెన్నుల భాగ్య నిగ్రహ దైవమున్
పద్యార్థ వివరణ:
ఉగ్ర నేత్రుడు – క్షణంలో దహించగల దివ్య దృష్టి కలవాడు.
పరాత్పరుడు – సర్వం మించిన సత్యస్వరూపి.
సరయూ విధాత – సరయూ నదిలా ప్రవహించే ధర్మప్రవాహాన్ని నిర్మించే తత్త్వం.
నేస్తమున్ – శరణాగతునికి మిత్రుడు, సానుభూతియుతునిగా దర్శనం.
ఆయన శిక్ష విధానమే ధర్మశాసనం (నిగ్రహం = నియంత్రణ).
"పంచెడి" = సుదర్శన చక్రంలా ధర్మాన్ని అమలు చేసే శక్తి.
"నిత్య నిర్ణయ కాలమున్" = ఆయన నిశ్చయించిన కాలమే శిక్ష ఫలించే సమయం.
ఆయన కోపం (నగ్రహం) అంటే భయంకరమైనది.
ఆ శక్తి అన్నింటిని కుదిపేసే శక్తి (నమ్మ శక్తి)
"తీరుగన్" = అంతులేనిది, అపారమైనది.
అగ్రతా + భవ = అత్యున్నత స్వరూపం
"తీరు తెన్ను" = ప్రవర్తన, మానసిక గుణధర్మాలు
వాటికి తగిన విధంగా శిక్షా బహుమతులు విధించే నిగ్రహ దైవము ఆయన.
******
404. ఓం సంవత్సరాయ నమః నామార్థం:
సంవత్సరః = కాలాన్ని మించిపోయిన పరబ్రహ్మ, కానీ కాల స్వరూపుడే అయిన భగవంతుడు. సంవత్సరమనే కాలం — భూమి చుట్టే ఒక పర్యాయం — ఆయన నియమించుకున్న ధర్మ చక్రము.
పద్యం:
సంవత్సరత్వర శుభాంగ సమన్వయమ్
సంవత్సరాస్థితి సహాయ సమమ్ముగన్
సంవత్సరావిధి జయమ్ము సమర్ధతన్
సంవత్సరాగతి భయమ్ము సుఖమ్ముగన్
పద్యార్థ వివరణ:

→ కాలం త్వరగా గడుస్తుంది.
→ సంవత్సరము శుభకార్యాల సమయ సమన్వయమై నిలుస్తుంది.
→ పరమేశ్వరుడు ఈ సంవత్సరగతిని సమంగంగా నిర్వహిస్తాడు.

→ సంవత్సర చక్రమే సర్వ జీవులకు ఆధారమైన సహాయక శక్తిగా ఉంటుంది.
→ ఇది సమత్వాన్ని కలిగించేది కూడా — అందరికీ సమానంగా గడిచే కాలం.
→ ఆ కాలాన్ని ఆస్తిత్వంగా ధరించేవాడు భగవంతుడే.

→ సంవత్సర విధి అంటే కాలచక్రానికి అనుగుణంగా జరిగే శాస్త్రోక్త కర్మలన్నీ.
→ ఈ విధిని విజయవంతంగా నడిపించగల సమర్ధతనిచ్చే స్వరూపుడు భగవంతుడు.

→ సంవత్సరపు గతిని (క్రమాన్ని) అర్థం చేసుకోని వారికి అది భయానకమయినదే.
→ కానీ దాన్ని సరిగ్గా అనుసరించేవారికి అది సుఖదాయకం.
→ కాలాన్ని తెలిసినవారికి, ఆ కాలధర్మాన్ని అనుసరించినవారికి అనుగ్రహమే.
******
🔹 నామం:
405. దక్షః – జగద్రూపంలో వృద్ధి పొందిన వాడు; సామర్థ్యముతో, చాతుర్యముతో కార్యసిద్ధిని సాధించగలవాడు. సృష్టి, నిర్వహణ, సంహార ధర్మాలలో సమర్థుడైన పరమాత్మ.

🔹 పద్యం:

> దక్షగ ధర్మదానకళ దాతగ దప్పిక తీర్చువాడుగన్

రక్షగ రమ్యరాశిగను రాన్మయ రూపము రవ్వవెల్గుగన్
కక్షగ లేనిజీవనము కానుక తీరన కర్తగాయగున్
పక్షము సఖ్యదుఃఖమగు పాలన తీరున నిత్య సత్యమున్

🔹 పదార్ధ భావన:
– దక్షతతో, ధర్మమును పంచే కళలతో, దానములను సమర్పించగల సామర్థ్యంతో నిండినవాడు.
దప్ప – లోకుల లోలుపాలను తీర్చే ధర్మాధికారిగా ఉన్నవాడు.
– సృష్టి ప్రపంచాన్ని రక్షించు రూపంగా, అందముతో నిండి వెలుగులు ప్రసరించే తత్వరాశిగా ఉన్నవాడు.
– సర్వాంతర్యామిగా ప్రకాశించే పరమాత్మ స్వరూపంగా, జ్ఞానరూపమైన వెలుగుల వలె ఉన్నవాడు.
– అసూయ, ద్వేషము లేని జీవనాన్ని ప్రసాదించేవాడు.
– భక్తులకు జీవనాన్ని కానుకగా ఇచ్చే శక్తిశాలిగా, కార్యాలయంగా నడిపించేవాడు.
– సఖ్యములో, సంబంధములో, అనుభవములో దుఃఖాన్ని కూడా అర్థవంతం చేసుకునే విధంగా పాలన చేసే పరమేశ్వరుడు.
– ఈ విధమైన తత్వమే నిత్య సత్యం, నిత్యమైన ఋతము.
*****

406..విశ్రామ.. పాప ఫలమున అనుభవించి కలసినవారు విశ్రాంతి ముందు స్థలముగా ఉన్నవాడు

విశ్రామ సేవలగు నిత్యము సత్యమేనున్
ప్రశస్య నేస్తమగు పాఠ్యము సర్వమేనున్
విశ్వాసలక్ష్యమగు విద్యగ మోక్షమేనున్
శ్వాసల్లు తోడగుట సాధ్యము దేహమేనున్

🔍 పాదాల విశ్లేషణ:
విశ్రాంతి సేవగానూ, స్థిరమైన సత్యముగా ఉండుట అర్థమవుతుంది.

"నిత్యము సత్యమేనున్" అన్నది శాశ్వతత్వాన్ని సూచిస్తోంది.
విశ్రాంతి అనేది మానవ జీవితానికి శ్రేయస్సును నేర్పే విద్యా పాఠంగా భావించబడింది.

"నేస్తమగు పాఠ్యము" → స్నేహితులా సహాయకముగా ఉన్న పాఠ్యముగా.
విశ్వాసం గల విద్య అనేది మోక్ష లక్ష్యానికి దారితీసే మార్గమని తెలియజేస్తుంది.
చాలా తాత్వికత ఇక్కడ వ్యక్తమవుతుంది.

శ్వాస కొనసాగుతున్నంత కాలం దేహమే సాధనానికి సాధ్యమని అర్థమవుతుంది.
ఇది జీవితాన్నే ఒక సాధనా స్థలంగా చూపిస్తుంది.
******
407..విశ్వదక్షణ: అందరికంటే గొప్ప శక్తి కలవాడు
పద్యం:
విశ్వదక్షణమ్ముగాను విద్య మాయలేనమః శివాయ
రశ్వలక్ష్యభావణమ్ము రమ్యతే నమః శివాయ
శశ్వతమ్ముకాలతీరు సాధనమ్ముగా నమః శివాయ
మశ్వమోహనమ్ముగాను మానసమ్ముగానమః శివాయ

భావము:
→ విశ్వాన్ని పాలించగల గొప్ప శక్తిగా ఉండే తల్లి విద్యను ప్రసాదించే శక్తియై ఉంటుంది. మాయలు లేని స్వరూపము. శివతత్త్వ సమానురూపి.

→ రశ్వ (ఉపశాంత, నియంత్రితమైన) లక్ష్యాన్ని కలిగిన భావనతో, నిత్య రమ్యమైన (ఆనందదాయకమైన) ఆత్మత్వాన్ని ప్రతిబింబించు స్వరూపం. శివతత్త్వాన్ని శోభించునది.

→ శాశ్వతమైనది, కాలాన్నీ దాటి నిలిచినది. సాధన మార్గంలో పయనించేవారికి గమ్యమైనది. శివత్వ సాధనకు మార్గంగా ఉన్నది.

→ మశ్వ (గాఢమైన, శక్తివంతమైన) మోహన శక్తిగా ఉండి, మానసిక స్థాయిలో ఆవేశితమైన అనుభూతిని కలిగించేది. శివత్వ మాధుర్యమును భక్తమనస్సుకు అందించునది.
******
408.విస్తార: — విశ్వవ్యాప్తుడైన, సమస్త లోకాలను వ్యాపించి నిర్వహించేవాడు అయిన శ్రీమహావిష్ణువు...

🔸పద్యం:
విస్తార విశ్వమగు విద్యల తీరుగానున్
ప్రస్థాన భవ్యమగు ప్రేమ మనస్సు గానున్
స్వస్తార లక్ష్యమగు సాదు తపస్సు గానున్
రిస్తార నేస్తమగు రెప్ప యశస్సు గానన్

→ విశ్వమంతటినీ వ్యాపించిన చైతన్యవంతమైన విద్య, జ్ఞానం ఆయనే. అన్ని విద్యల మూలం ఆయనే. విశ్వము ఆయన్ని ద్వారా విస్తరింపబడినది.

→ ఆయనే సమస్త జీవుల ప్రయాణానికి (ప్రస్థానం) దారిదీపుడు; అందరి హృదయాల్లో ప్రేమతో తేజోవంతుడై ఉన్నాడు.

→ మంగళమైన మార్గాన్నే చూపించే స్వరూపుడవై, సాధువుల తపస్సు ఆయన్నే లక్ష్యంగా జరగుతుంది. ఆయనే ధ్యేయము, మార్గదర్శకుడు.

→ విశ్వం విస్తరించేటట్లు ఆయనే ఆదికర్త. ఆయనే నిజమైన స్నేహితుడు. ఆయన కీర్తి క్షణకాలంలోనూ నిత్యంగా నిండివుండే పుణ్య ప్రభావం.
******
409.స్థావర స్థాను: ధర్మము స్థాపించి తర్వాత శాంతించువాడు

స్థావర స్థాను సర్వమయ సాధ్యసహాయము విశ్వమందు స
ర్వా వర దక్షతా పరముగాజయమిచ్చు సమమ్ముగాయగున్
సేవర నిత్య సత్యమగు సీఘ్ర మనస్సగు సర్వ వేళలన్
దేవర లీలలన్ని కళలే యగు మోక్షము కూర్చగల్గగన్

పద్యభావము:
ప్రభువు స్థిరత్వముతో, అఖిల సృష్టిలో ధర్మాన్ని స్థాపించి, అన్ని కాలాల్లో మానవులకు ఆదర్శంగా నిలిచే పరమాత్మ తత్వాన్ని వివరించారు.

ఆయనే సర్వ సాధ్య సాధనాల వనరు, ఆయన కృప వల్లే విజయాలు సాధ్యమవుతాయి.

ఆయన సత్య స్వరూపుడు, నిత్యుడు, మరియు మానవుడి అంతరంగాన్ని త్వరగా గ్రహించగల దేవుడు.

చివరగా, ఆయన లీలలు అందమైన కళలతో నిండి ఉంటాయి, ఆ లీలల సందర్శనమూలంగా మోక్షము సాధ్యమవుతుంది.

*****
410. ప్రమాణం – జ్ఞాన స్వరూపుడు

> ప్రమాణం స్వధర్మం ప్రమేయం ప్రకాశం

సమానం స్వభావం సహాయం సుచర్యం
సమత్వం సుదీర్ఘం సకార్యం సలక్ష్యం
మమేకమ్ము చూపున్ మనో నేత్ర దీపం

భావం:
ప్రమాణం – ఆయనే ప్రమాణంగా నిలిచే వాడు; సత్యానికీ, ధర్మానికీ ఆధారంగా ఉన్నవాడు.

స్వధర్మం – తన ధర్మాన్ని సంపూర్ణంగా ఆచరించే వాడు.

ప్రమేయం – ఆయనే జ్ఞానం ద్వారా గ్రహించదగిన సత్యం.

ప్రకాశం – జ్ఞానంగా వెలిగే స్వరూపం.

సమానం స్వభావం – సమతా భావంతో అన్నిటినీ చూస్తూ ఉండే స్వభావం.సహాయం, సుచర్యం – సకల జీవులకు సహాయపడే, శుభకార్యాలను చేపట్టే వాడు.

సమత్వం, సుదీర్ఘం – సమబుద్ధి కలవాడు, విస్తృతమైన దృష్టి కలవాడు.సకార్యం, సలక్ష్యం – కార్యాలన్నీ సక్రమంగా చేసే, లక్ష్యంతో నడిచే వాడు.మమేకమ్ము చూపున్ మనో నేత్ర దీపం – నా మనసుకు తేజంగా నిలిచే జ్ఞాన దీపం ఆయనే.

సారాంశంగా:
విష్ణువు ప్రమాణ స్వరూపుడు. ఆయన జ్ఞానమే, ధర్మమే, కార్యనిర్వహణకీ, సహాయానికి ఆదారమైన తేజస్సు. మనస్సును ఉద్దీపన చేసే ఆ జ్ఞానరూప దేవుడే "ప్రమాణం".
******

411..బీజమవ్యయం.. ఎట్టి మార్పులు లేని జగత్తుకు కారణమైన వాడు 

వృత్త.. ర జ ర జ ర జ గ ల.. యతి 6-12

బీజమవ్యయం బలమ్ము గాను శోభగమ్యతీరుగాను సేవ

ఈజమామయం యిమమ్ముగానులే యిమాయ మార్పుగాను సేవ

యోజనానమాయ మర్మమే సహాయతా మనమ్ముగాను సేవ

శ్రీ జయమ్ముగా శ్రితాపరమ్ముగా శ్రిలక్ష్యశుభమ్ముగాను సేవ

విశ్లేషణ:

బీజమవ్యయం – మార్పురాహిత్యంగా జగత్తుకు మూలమైన తత్త్వం (పరమాత్మ),

బలము – స్థితి, దృఢత, శక్తి,

శోభగమ్యతీరు – అందం, చేరుదల, లక్ష్యసిద్ధి,

ఈజమామతియైన మాయగానులే – జగత్ ఇజమానిగా మాయను ఆవహించిన స్వరూపం,

యిమామహో మార్పు సేవ – ఈ మహత్తరమైన మార్పును సేవించు తత్త్వం,

యోజనామయ మర్మం – కార్యబంధాల రహస్య తత్త్వము,

తత్త్వవేదిత అనుభూతి సేవ – తత్త్వాన్ని అర్థం చేసుకున్న పరమానందానుభూతి,

శ్రీజయప్రదమై పరాశ్రయై – శుభజయాన్నిచ్చే పరాశ్రయ తల్లి,

శ్రియై శుభలక్ష్య సేవ – శ్రే యోదాయకమైన లక్ష్యం ఉన్నట్లు అందరికీ శుభం కలుగుతుంది 

****

412.. అర్ధ.. సుఖ స్వరూపం చేత అందరి చేత కోరబడువాడు 

అర్ధముపాశ సాధ్యాతరమా సహవాంఛలు మూలమ్మున్ 

అర్ధము కాలవాత్సల్యము యాకలి చుట్టును మోహమ్మున్ 

అర్ధము నిత్యసత్యావిధిగాకదలాడు సమాన సహాయమ్మున్ 

అర్ధము సర్వ సౌఖ్యమ్మగు యార్ధత లక్ష్యము దాహమ్మున్ 

పదభావం

సంపద, అర్ధం, భౌతిక సుఖాలను పొందడమే కాక, వాటిని సాధించడానికి తోడ్పడే ఆశల మూలంగా ఉంటాడు.

కాలానుగుణమైన అనురాగం, ఆకలి, చుట్టూ ఉన్నవారిపట్ల మమకారం అన్నీ అర్ధస్వరూపంలో కలిసివుంటాయి.

నిత్య సత్య మార్గాన్ని విడిచిపెట్టకుండా, సమాన సహాయాన్ని అందిస్తూ ఉంటాడు.

సమస్త సుఖాలను ప్రసాదించే స్వరూపం కాబట్టి, అందరూ కోరుకునే లక్ష్యంగా ఉంటాడు.

*****

413..అనర్ద.. తనకేమీ అవసరం లేని వాడు 

కం.

సుస్మిత సహనమ్ము గనే

విస్మయముగనేయనర్ధ విన్యాసముగా 

సస్మరణమ్మగు కాలము 

ఘస్మరుడనదిండిపోతు గళమే  డహహా

పద్యార్థం

ఎల్లప్పుడూ మధురమైన చిరునవ్వుతో, అపారమైన సహనంతో ఉంటూ,

అనవసరమైన ఆశలు, అవసరాలు లేవు అనే ఆశ్చర్యకరమైన స్థితిని తన స్వభావంలో కలిగించి,

స్మరణకు పాత్రుడై, కాలకాలం గుర్తుంచుకునే విధంగా,

కాలమనే ఘోరరూపాన్ని జయించి, అవసరాల బంధనాలను దహనం చేసి, స్వతంత్రంగా నిలుస్తాడు.

*****

414..మహాకోశ... అన్నమయ్యది మహా పోషణలు కావరణములుగా గలవాడు

పద్యం

మహాకోశ విద్యా మనోనేత్ర తీరే

మహోన్నత్వ దాతున్ మ నో భాగ్యతీరే

మహోత్సవ రాగం మయా బ్రహ్మతీరే

మహాకాల రూపం మహాతేజ దీపం

భావం

మహాకోశుడైన వాడు — విద్య, జ్ఞానం, మనస్సు, దృష్టి అన్నిటికి తీరుప్రాంతమై,

మహోన్నతమైన దానాన్ని ప్రసాదించి, మనకు భాగ్యం కలిగించువాడు,

మహోత్సవముల స్వరమై, పరబ్రహ్మ స్వరూపమై,

కాలరూపాన్నే అధిగమించిన మహాతేజస్సు దీపంలా వెలిగువాడు.

****

415.మహాభోగ: సుఖ స్వరూపమైన భోగం కలవారు

పద్యం

మహాభోగ సదా మహాజ్వాల తీరున్

సహాకార గుణా సమర్ధ సహాయమ్

దహాకల్పన మ్మున్ ధరిత్రీవిధానమ్

జహాపూర్ణ కాలం జపాయర్ధతురుణ్

పదభావం

 — ఎల్లప్పుడూ అపారమైన భోగాలు, సంపదలతో నిండి,మహత్తర తేజస్సు, ప్రకాశ సముద్రతీరంలా వెలిగే వాడు,సహకారం, శ్రేయస్సు, సమర్థతతో ఎల్లప్పుడు తోడ్పడే వాడు,విపత్తులను నివారించి,భూమికి స్థిరత్వం ఇచ్చి,కాలమంతా సమృద్ధిగా, భక్తుల యజ్ఞఫలాన్ని ప్రసాదించేవాడు.

*****

416..మహాధన: బాగా సాధన రూపమైన గొప్పధనం కలవాడు 

స్పష్ట తామహాధన నేత పాలనే లు 

అక్షరమ్ము మాధుర్యమ్ము ఆశ ధనము 

లయకు తగ్గ పద చ్చేద లాలి ధనము 

ధైర్య ముగనౌను సుస్వర దివ్య ధనము 

భావానువాదం:

స్పష్టత అనే పాలన లో మహాధనం  అక్షరాల మాధుర్యం అనే ఆశా తోలయకు తగ్గ పద విభజన అనే లాలిగా, ధైర్యంతో కూడిన సుస్వరమైన దివ్య ధనం కలవాడు.

******

417..అనిర్విన్న.. సృష్టి స్థితి సంహారములకు విరామం లేకుండా ఉన్నవాడు

అనిర్విన్న సేవా యనిర్వేద భక్తీ

గుణమ్మున్ సహాయా గురుత్వమ్ము యుక్తీ

గణమ్మున్ యుపాధీ గళమ్మున్  స్వశక్తీ

క్షణమ్మున్ సమర్ధీ క్షమాతత్వ ముక్తీ

భావానువాదం:

నిరుత్సాహం లేని సేవ, నిర్వేదం లేని భక్తి,గుణములతో సహాయం, గురుత్వంతో యుక్తి,గణములతో ఉపాధి, గొంతులో స్వశక్తి,ప్రతి క్షణం సమర్థత, క్షమా స్వభావం ద్వారా ముక్తి.

*****

418..స్థవిష్టో..వీరాద్రూపముతో ఉన్నవాడు 

స్థవిష్టో శుతీర్ధా స్థమర్ధ్యా శుశబ్దం 

ప్రవీర్యో ప్రభావా ప్రవీణ్యా శు సూన్యం 

నవాంశా నమోస్తూ నమామ్యా శుకార్యం 

వివేకా విమర్ధా వినోదా శుజాడ్యం 

భావానువాదం:

స్థిరమైన శ్రుతి జ్ఞానం, సత్యమార్గం, శుభశబ్దం కలవాడు,పరాక్రమం, ప్రభావం, ప్రవీణత, పవిత్రమైన శూన్యతతో కూడినవాడు,నవీన సద్భావం, నమస్కారయోగ్యం, శ్రేష్ఠకార్యం చేసే వాడు,వివేకం, విరోధాన్ని జయించడం, వినోదం, పవిత్రమైన జాడ్యం కలవాడు.

****

419..అభూ.. దృవున కు ఆధారమైనట్టుగా అందరికీ ఆధారమైన వాడు 

చ ll చవిగొని చిత్తపత్రమున చక్క నభూతచింతు నే

నవిరళభక్తిభావమున నక్ష రకోట్లు నభూత మంత్రమున్

భువనమనోహరున్ సుగుణభూషణు భూరి నభూతశారదున్

కువలయపత్రనేత్రుని సుకోమలగాత్రుని నభూత మే పతిన్ 

భావార్ధం:

చక్కగా వినిపించే మనసు పత్రంలో ఎల్లప్పుడూ అభూతను ధ్యానించుచు,అపారమైన భక్తిభావంతో, అక్షర కోట్లంత విలువైన అభూత మంత్రం జపించుచు,భువన మనోహరుడైన, సుగుణభూషణుడైన, సర్వజ్ఞాన సంపన్నుడైన అభూత శారదుడును ఆరాధించుచు, కువలయపత్ర నేత్రుడైన, సుకోమల గాత్రుడైన, సర్వలోకాల ఆధారుడైన అభూత పతిని సేవించు వాడవు.

      ****

420. ధర్మయోప.. ధర్మమును తత్వమును శరసంగా ఉంచుకున్నవాడు 

ధర్మయూపా సుధా కాలనిర్ధామదీ 

కర్మ సేవా నికాసమ్మ దీపాగతీ 

మర్మగాయమ్ముమానమ్ముగానా స్థితీ 

శర్మమార్గమ్ము సామర్థ్య భావమ్ముగన్ 

భావానువాదం:

ధర్మయూపుడు — సత్యధర్మమనే యాగశల స్థంభంలా నిలిచి,సుదీర్ఘ కాలానికి స్థిరమైన ఆశ్రయమై,కర్మసేవలో కాంతి దీపంలా వెలుగుతూ,మర్మ గాయాలను మాన్పే దయతో నిలిచి,శర్మమార్గంలో (సుఖశాంతి మార్గంలో) సామర్థ్యభావంతో ఉన్నవాడు.

*****