విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(24_11_2018)
హరిః ಓమ్
37 వ. శ్లోకము
అశోకస్తారణస్తారః శూరః శౌరిర్జనేశ్వరః ।
అనుకూల శతావర్తః పద్మీ పద్మనిభేక్షణః ।।
ఈశ్లోకమునందు పది దివ్యనామములు విరాజితములు.
336) అశోకః - ఓం అశోకాయనమః
శోకమోహములు లేనివాడగుటచేత ఈశ్వరుడు అశోకు డగుౘున్నాడు.
సాధన :- శోకమోహరాహిత్యమునకు శాస్త్రముచెప్పిన సాధనలాచరించిన
సాధకుడు క్రమముగా అశోకుడగునని భావింౘనగును.
337) తారణః -ఓం తారణాయనమః
"దాటింౘువాడు" అని ఈశబ్దమునకర్థము. జననమరణజరా వ్యాధి రూపమయిన ఈ భయంకర సంసార సాగరమును దాటింౘువాడు
పరమాత్మయేయగుటచేత "తారణః " అని ప్రసిద్ధుడయ్యెను.
సూచన :- నిరంతర హరనామస్మరణ, చింతన, కీర్తనలు ఈసంసారసాగరమును దాటింౘును. ఈ స్తవరాజపారాయణము అట్టి మహాఫలమొసంగుననుటలో నాశ్ఛర్యము లేదుకదా.
338) తారః - ఓం తారాయనమః
రక్షింౘువాడు కావున " తారః" అనబడెను. భయంకరమగు గర్భ
నరకమునుండి జీవులను రక్షింౘువాడు శ్రీహరియే. గర్భనరకముయొక్క మహాభయంకరమగు స్వరూపమును గూర్చి గర్భోపనిషత్తు నొకసారి పాఠకులు ౘదువప్రార్థన. స్త్రీ యొక్క గర్భమునందు అంధకారములో, మూత్రపురీషాది దుర్గంధాలలో, క్రిమి కీటకాదులమధ్య జీవుడుపొందు మహాబాధ వర్ణనాతీతముకదా. తొమ్మిది మాసములీరీతిగా బాధలకులోనై ప్రసూతి వాయువుచేత కొట్టబడి పరమాసహ్యమగు యోనిద్వారముగుండా బయటకువచ్చిన క్షుద్రజీవి మానవుడు. ఈ నరకబాధను పోగొట్టువాడు శ్రీహరియే.
336, 337,338 ఈ నామములు త్రివిధ తాపములనుండి రక్షింౘువాడని భావము.
336 అశోకః = ఆధ్యాత్మిక తాప హరుడు.
337 తారణః = ఆధి భౌతిక తాపహరుడు
338 తారః = ఆధిదైవిక తాపహరుడు
ఈ విధముగా త్రివిధ తాపములను పోగొట్టువాడని విజ్ఞులభావన.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(25_11_2018)
హరిః ಓమ్
37 వ. శ్లోకము
అశోకస్తారణస్తారః శూరః శౌరిర్జనేశ్వరః ।
అనుకూల శతావర్తః పద్మీ పద్మనిభేక్షణః ।।
ఈశ్లోకమునందు పది దివ్యనామములు విరాజితములు.
339) శూరః - ఓం శూరాయనమః
అవతారములయందు అనంత బలవీర్యపరాక్రమములను
ప్రదర్శించి దేవ విరోధులగు, రాక్షసులసంహారమును గావించిన వాడగుటచేత " శూరః" అని వర్ణింపబడు ౘున్నాడు.
ఆత్మ మహాసక్తి సంపన్నమగుటవలన, ఆత్మధ్యానము చేత
మనలోనున్న దుష్ట వాసనలన్నియూ హరింౘు నని భావము.
34౦) శౌరిః - ఓం శౌరయేనమః
వసుదేవుని తండ్రియగు శూరసేనుని వంశమునందు జన్మించిన
వాడగుటచేత శ్రీకృష్ణుడు " శౌరి " అని పిలువబడును.
341) జనేశ్వరః - ఓం జనేశ్వరాయనమః
జనులకును సకలప్రాణులకును అధిపతి యగుట చేత
భగవానుడు " జనేశ్వరః " అని ధ్యాతవ్యుడగుౘున్నాడు.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(27_11_2018)
హరిః ಓమ్
38 వ. శ్లోకము
పద్మనాభో√రవిందాక్షః పద్మగర్భశ్శరీరభృత్ ।
మహర్ధి రృద్ధో వృద్ధాత్మా మహక్షో గరుడధ్వజః ।।
ఈ శ్లోకమునందు తొమ్మిది పుణ్యనామములు గానము
చేయబడును.
346) పద్మనాభః - ఓం పద్మనాభాయనమః
1. పద్మము నాభియందు గలవాడుగాన పద్మనాభుడు అగును. సకల సృజనాత్మక శక్తులకును నాభివలయము కేంద్రముగా యోగశాస్త్రము తెలుపును.
2. హృదయకమలము యొక్క మధ్యభాగము నందలి కర్ణికయందు ఉన్నవాడగుటచేత శ్రీహరి " పద్మనాభః " యని స్తోత్రము
చేయబడు ౘున్నాడు.
347) అరవిందాక్షః - ఓం అరవిందాక్షాయనమః
అరవిందము అనగా తామరపువ్వు. తామరపువ్వు వంటి నేత్రములు కలవాడు అనిభావము.
ఇందలితాత్త్వికార్థము:- తామరపువ్వు సూర్యోదయముతో వికసించి
సూర్యాస్తమయముతో ముకుళింౘుకొనిపోవు స్వభావము గలది. పగలు వికసింౘును రాత్రి ముకుళింౘు ను. ప్రకాశవంతము అగు పగలు
జ్ఞానమునకు చిహ్నము.చీకటిగల రాత్రి అజ్ఞానమునకు చిహ్నమగును.
జ్ఞానులు భక్తులగువారలకు భగవానుడు తన దివ్య దర్శనము నిచ్చి అనుగ్రహింౘు ననియు, అజ్ఞానులకు , దుర్మార్గులకు తన దివ్యస్ఫూర్తిని ౘూపక ముకుళింౘు కుని యుండుననియును ఈ విత్రనామమునందుగల వేదాంతార్థభావమును విజ్ఞులు గ్రహింపగలరు
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(29_11_2018)
హరిః ಓమ్
38 వ. శ్లోకము
పద్మనాభో√రవిందాక్షః పద్మగర్భశ్శరీరభృత్ ।
మహర్ధి రృద్ధో వృద్ధాత్మా మహక్షో గరుడధ్వజః ।।
ఈ శ్లోకమునందు తొమ్మిది పుణ్యనామములు గానము చేయబడును.
351) ఋద్ధః - ఓం ఋద్ధాయనమః
తాను ఒక్కండే అయిననూ అనేకనామరూపాది చిత్ర రూపములతో విశాల విశ్వ మంతయూ విస్తరించి, విలసిల్లి,వికసించి, వ్యాపించి యున్న వాడగుటచే " ఋద్ధః " అని ధ్యానింపబడుౘున్నాడు
సాధన :- 350, 351 నామములు భగవానుని నిరంతర ధ్యానము నకు ఆయన విభూతులను భావింౘు ౘుండవలసినదిగా బోధింపబడును.
352) వృద్ధాత్మా - వృద్ధాత్మనేనమః
మిక్కిలి పురాతనుడు అగుటచే " వృద్ధాత్మా " అనబడు ౘున్నాడు.
353) మహాక్షః - ఓం మహాక్షాయనమః
గొప్ప నేత్రములు కలవాడు, విశ్వనేత్రుడు, విశ్వాక్షుడు విశ్వమందుగల సమస్తప్రాణి సముదాయములను, అవి గావింౘు సమస్త వ్యాపారములను వీక్షింౘువాడు గనుక "మహాక్షః " అని ధ్యాతవ్యుడగును. సారాంశమేమన భగవంతుడు సర్వమును ౘూౘువాడు గనుక సద్వర్తనుడవై యుండుమని ప్రబోధము.
354) గరుడద్వజః
గరుడ చిహ్నముతో విలసిల్లు ధ్వజము గలవాడు గాన మహావిష్ణువు " గరుడద్వజః " అని ధ్యానయోగ్యుడు అగును.
ఇందలి తాత్పర్యము:-
గరుత్మంతుడు అనగా వ్యవహారికముగా " గ్రద్ద " యని చెప్పబడును. విశాలాకాశమున నెగురుౘున్న గ్రద్ద భూమిపై స్వల్పమగు మలినపదార్థము కనబడిన వెంటనే భూమిపై వ్రాలి దానిని భక్షించి భూమిని పవిత్రము చేయును. అది యేరీతిని తన్నాశ్రయించిన భక్తుల మనః క్షేత్రములలో రవ్వంత దుష్ట భావములు కలిగినంతనే భగవానుడు వారి దుర్గుణ బీజము లన్నింటినీ నాశనము చేయునని భావము. ఈ తాత్త్విక భావముతో సమన్వయించి " గరుడద్వజః " అను పుణ్య నామమును విజ్ణులు అర్థవంతము చేసికొందురుగాక !
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(30_11_2018)
హరిః ಓమ్
39 వ. శ్లోకము
అతులశ్శరభో భీమ స్సమయజ్ఞో హవిర్హరిః ।
సర్వలక్షణ లక్షణ్యో లక్ష్మీవాన్ సమితింజయః ।।
ఈశ్లోకమునందు ఎనిమిది భగవన్నామములు విరాజితములు.
355) అతులః - ఓం అతులాయనమః
సాటిలేనివాడు, అసదృశుడు అని అర్థము. భగవంతునితో సమానమైన వారు ఎవ్వరునూ లేరుకదా. "నత్వత్సమోస్తి" నీతో సమానుడే లేనపుడు నీకంటే అధికుడు ఎవరుదురు ? అను గీతావాక్యము స్మరణీయము (11_43).
356) శరభః - ఓం శరభాయనమః
1) శరములనగా శీర్ణములు (నశింౘునవి) అగుటచేత శరీరములని భావము. నశింౘునట్టి శరీరములో నాశనములేని "ఆత్మ" యున్నందున "శరభః" అని భగవానుడు స్తవనీయుడు అగును.
2) ఒకప్పుడు శివుడు శరభావతారము ( ఎనిమిది కాళ్ళుగల మహామృగము) గా వెలసెనని పురాణ కథకూడా కలదు. కావున " శ్రీపతి శరభః" అను శబ్ద వాచ్యుడగును.
357) భీమః - ఓం భీమాయనమః
భయంకరుడని ఈ శబ్దముయొక్క సామాన్యార్థము. తాత్పర్యార్థము:- దుర్మార్గుల పట్ల భగవంతుడు భయంకరుడు అగునని భావము. ఈ నామమునే "అభీమః" అనికూడా కొందరు వచింతురు. ఈసందర్భములో సన్మార్గులకు రక్షకుడు మఱియును సౌమ్య స్వరూపుడు అనిభావము.
సాధన: సన్మార్గమునందు నడువుమని ఈనామముయొక్క ఉపదేశము
--((**))--
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(30_11_2018)
హరిః ಓమ్
39 వ. శ్లోకము
అతులశ్శరభో భీమ స్సమయజ్ఞో హవిర్హరిః ।
సర్వలక్షణ లక్షణ్యో లక్ష్మీవాన్ సమితింజయః ।।
ఈశ్లోకమునందు ఎనిమిది భగవన్నామములు విరాజితములు.
355) అతులః - ఓం అతులాయనమః
సాటిలేనివాడు, అసదృశుడు అని అర్థము. భగవంతునితో సమానమైన వారు ఎవ్వరునూ లేరుకదా. "నత్వత్సమోస్తి" నీతో సమానుడే లేనపుడు నీకంటే అధికుడు ఎవరుదురు ? అను గీతావాక్యము స్మరణీయము (11_43).
356) శరభః - ఓం శరభాయనమః
1) శరములనగా శీర్ణములు (నశింౘునవి) అగుటచేత శరీరములని భావము. నశింౘునట్టి శరీరములో నాశనములేని "ఆత్మ" యున్నందున "శరభః" అని భగవానుడు స్తవనీయుడు అగును.
2) ఒకప్పుడు శివుడు శరభావతారము ( ఎనిమిది కాళ్ళుగల మహామృగము) గా వెలసెనని పురాణ కథకూడా కలదు. కావున " శ్రీపతి శరభః" అను శబ్ద వాచ్యుడగును.
357) భీమః - ఓం భీమాయనమః
భయంకరుడని ఈ శబ్దముయొక్క సామాన్యార్థము. తాత్పర్యార్థము:- దుర్మార్గుల పట్ల భగవంతుడు భయంకరుడు అగునని భావము. ఈ నామమునే "అభీమః" అనికూడా కొందరు వచింతురు. ఈసందర్భములో సన్మార్గులకు రక్షకుడు మఱియును సౌమ్య స్వరూపుడు అనిభావము.
సాధన: సన్మార్గమునందు నడువుమని ఈనామముయొక్క ఉపదేశము
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(02_12_2018)
హరిః ಓమ్
39 వ. శ్లోకము
అతులశ్శరభో భీమ స్సమయజ్ఞో హవిర్హరిః ।
సర్వలక్షణ లక్షణ్యో లక్ష్మీవాన్ సమితింజయః ।।
ఈశ్లోకమునందు ఎనిమిది భగవన్నామములు విరాజితములు.
360) సర్వలక్షణలక్షణ్యః=ఓం సర్వలక్షణలక్షణ్యాయనమః
1) సర్వవిధములగు లక్షణముల (ప్రమాణముల ) చేతనులక్షణ్యుడయిన వాడు (తెలుపబడినవాడు).
2) సర్వశాస్త్ర విచారణములచేతను, వేదవిజ్ఞానము చేతను, ద్వైతాద్వైత విశిష్టాద్వైత సంప్రదాయములచేతను, వివిధయోగ విజ్ఞానముల చేతనూ స్పష్టముగా తెలియబడువాడు పరమాత్మయే గనుక " సర్వలక్షణలక్షణ్యః " అని స్తుతింపబడును.
సాధన ". భగవంతుని పొందుటకు సాధకులు వారివారి సంస్కారము లకు అనుకూలమగు విధానములను ( కర్మ , భక్తి, జ్ఞాన, ధ్యానమార్గ ములను ) అనుసరించి వ్రతసాధన చేయవలయునని సారాంశము.
361) లక్ష్మీవాన్ - ఓం లక్ష్మీవతేనమః
లక్ష్మీపతి :- లక్ష్మిప్రకృతి స్వరూపము, విష్ణువు పురుష స్వరూపము. ప్రకృతియొక్క శక్తిపురుషుని దీప్తిచే చైతన్యవంతమై మనకు గానవచ్చు నామరూపాత్మక విశ్వమై శోభిల్లుౘున్నది. కావున భగవానుడు " లక్ష్మీవాన్ " అనబడును.
362) సమితింజయః - ఓం సమితింజయాయనమః
సమితి అనగా యుద్దము. జయః అనగా జయశీలుడు. దేవ విరోధులగు రాక్షసులతో సంగ్రామములందు శ్రీహరి యెల్లప్పుడును విజయుడేనని పురాణగాథలు తెలుపును.
తాత్పర్యార్థమున:-
మనయొక్క మనఃక్షేత్రమున జరుగు దైవాసుర యుద్దము లందు తన్నాశ్రయించిన భక్తుల పక్షము నుండి దేవతా సంపదకు జయమును చేకూర్చునని భావము.
హరి సంకీర్తన సకల రాక్షస గుణ భంజనము.
--((**))--
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(03_12_2018)
హరిః ಓమ్
40 వ. శ్లోకము
విక్షరో రోహితో మార్గోహేతుర్దామోదరసహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవా నమితాశనః ।।
ఈ శ్లోకమునందు పది హరినామములు కుసుమించి
పరిమళింౘు ౘున్నవి.
363) విక్షరః - ఓం విక్షరాయనమః
క్షరమనగా నాశనమగునది. విక్షరుడనగా నాశనము
లేనట్టి పరబ్రహ్మమే యగుటచేత "విక్షరః" నామవాచ్యుడగుౘున్నాడు.
సాధన:- శరీరము క్షరము. కావున దేహభావమును వదలి అక్షరమగు ఆత్మభావన మునే సదాచేయవలయునని ఈ నామము బోధింౘును.
364) రోహితః - ఓం రోహితాయనమః
"రోహిత" మను శబ్దమునకు "చేప" అని అర్థము.
ఈ శబ్దము మత్స్యావతారము ను సూచింౘును. విష్ణువు యొక్క
దశావతారనామములు ఈస్తవరాజమునందు గానవచ్చును. జలార్ణవములో మునిగియున్న భూమిని ఉద్ధరింౘుటకై అవతరించిన
మత్స్యమూర్తి విష్ణువేయగుటచేత "రోహితః " నామమున ప్రసిద్ధు డాయెను.
365) మార్గః- ఓం మార్గాయనమః
మోక్షప్రాప్తి కొఱకు సాధకుడు ప్రవర్తింౘు మార్గములన్ని
యు భగవత్స్వరూపము లే. ముక్తి దేనివలన లభ్యమగునో అదియే
మార్గము. భగవత్ప్రాప్తియెంత ప్రధానమో, దానికొఱకు చేయు సాధన మార్గము ను అంత ప్రధానమే కదా! సాధనమునందే సాధ్యము అంతర్భూతమై యున్నది. భగవంతుడును, భగవంతుని కొఱకు చేయు
సాధనము(మార్గమును) వేరువేరు కాదు. రెండునూఒక్కటియే. గనుక
భగవానుడు "మార్గః" అను నామవాచ్యుడగును.
సాధన:- ఈశ్వరప్రాప్తికి నీవు ఏమార్గమునందు ప్రవర్తింౘుౘున్నను
(అనగా కర్మ, భక్తి, జ్ఞాన, ధ్యానములందు) ఆమార్గములు
కూడా దైవస్వరూపములని భావించి శ్రద్ధాసక్తులతో
అర్చింౘుమని బోధింపబడును.
భక్తిమార్గములో భగవంతుని మూర్తి మాత్రమేగాక ఆరాధనా
సాధనములగు అక్షతలు, పూవులు, పత్రములు, ఫలములు , అగరు వత్తులు, హారతికర్పూరము, మంత్రములు, కీర్తనము, మున్నగునవన్నీ దైవస్వరూపములేయని భావింౘవలెను.
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(04_12_2018)
హరిః ಓమ్
40 వ. శ్లోకము
విక్షరో రోహితో మార్గోహేతుర్దామోదరసహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవా నమితాశనః ।।
ఈ శ్లోకమునందు పది హరినామములు కుసుమించి
పరిమళింౘు ౘున్నవి.
366) హేతుః - ఓం హేతవేనమః
హేతువు అనగా కారణమని అర్థము. ఏదైనా ఒక
వస్తువుయొక్క నిర్మాణమునకు1)చేయువాడుండవలెను 2) చేయుటకు
ముడిపదార్థము ఉండవలెను. ఉదా:- కుండచేయుటకు కుమ్మరి
యుండవలెను. దీనిని నిమిత్తకారణము అందురు. కుండతయారు
చేయుటకు మట్టి యుండవలెను దీనిని ఉపాదాన కారణమందురు.
భగవానుడు ఈజగత్తును సృష్టించినాడుకదా . అతడే దీనికి నిమిత్తకారణము ను, ఉపాదానకారణమును అగుటచేత "హేతుః" అను
దివ్యనామమున కీర్తింపబడును.
సాధన :- విశ్వమంతయును నిండియున్నది దైవమే
గనుక విశ్వము నంతయును ప్రేమించి ఆరాధింపుము.
367) దామోదరః - ఓం దామోదరాయనమః
భక్తులకిదియొక ప్రియమగు నామముగా కీర్తింప బడుౘున్నది.
1) త్రాటితో రోటికి బంధింపబడిన బాలకృష్ణుని దివ్యమంగళ
స్వరూపము. ఈ నామముతో భక్తులకు దర్శనమగును.
దామమనగా త్రాడు . విభూతి లీలలను ప్రదర్శింౘు
బాలకృష్ణుని కొంటెవాడుగా తలంచి ఒక త్రాటితో రోటికి కట్టి వేయగా
శ్యామసుందరుడు ఆరోటితో రెండు మద్ధివృక్షములను భంజనము చేసి
గంధర్వులను శాపవిముక్తులను చేసెనని భాగవతవర్ణనము. ఈ నామ
ఉచ్ఛారణము చేత పూర్వ కర్మ పాపములన్నియు నశింౘునని భక్తులు
భావింతురు.
2) "దమము" మున్నగు సాధనములచేత పొందబడువాడు
గనుక భగవానుడు దామోదరుడయ్యెను."దమము" అనగా ఇంద్రియాల
నిగ్రహము, తపస్సు మున్నగు యోగసాధనములని భావము.
3). "దామములు" అనగా లోకములని అర్థమగును. లోకము లన్నియూ తన బొజ్జ యందే గలిగియున్నవాడగుటచేత
"దామోదరుడాయెను".
4). దామము అనగా పాశము లేక త్రాడు అని సామాన్యార్థము. లాక్షణిికముగా "భక్తిపాశము" అని అర్థమగును.
భక్తిపాశముచేత మాత్రమే బంధింపబడువాడు గాన భగవానుడు
దామోదరుడాయెను.
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(05_12_2018)
హరిః ಓమ్
40 వ. శ్లోకము
విక్షరో రోహితో మార్గోహేతుర్దామోదరసహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవా నమితాశనః ।।
ఈ శ్లోకమునందు పది హరినామములు కుసుమించి
పరిమళింౘు ౘున్నవి.
368) సహః- ఓం సహాయనమః
గొప్ప సహనశక్తి గలవాడని ఈనామముయొక్క అర్థము
భగవానుడు క్షమామూర్తి. భక్తులయొక్క దోషములను క్షమించి ఆశీర్వదింౘువాడు గాన "సహః" అనుదివ్యనామ వాచ్యుడగుౘున్నాడు.
సాధనాంశమున:- క్షమ దేవతాస్వరూపము అగుటచే సాధకుడు క్షమాశీలియై యుండవలయునని తాత్పర్యము.
369) మహీధరః- ఓం మహీధరాయనమః
భూమిని ధరించిన వాడగుటచేత మహీధర నామమున ప్రసిద్ధుడగును.
370) మహాభాగః - ఓం మహాభాగాయనమః
1) గొప్ప సౌందర్యనిధియని ఒక యర్థము. రాముడు పుంసాం మోహన
రూపుడుకదా! శ్రీకృష్ణుడు మన్మథ మన్మథుడే యగుటచేత
"మహాభాగ" నామ వాచ్యుడగును.
2) ఈ నామమునకు మహైశ్వర్యవంతుడనియును అర్థముగలదు.
3) విధివిధానములననుసరించి చేయబడు యజ్ఞములయందు
గొప్పవియగు హవిర్భాగములను స్వీకరింౘు వాడు
పరమాత్మయేయగుటచేత "మహాభాగః" అను దివ్యనామ
వాచ్యుడగుౘున్నాడు.
371) వేగవాన్ - వేగవతేనమః
మిక్కిలి వేగముగా పయనింౘువాడని యర్థము. కావున ద్రౌపది ఆక్రందనము విన్నంతనే ఆమెను రక్షింప గల్గెను. కరిరాజు
మొఱ విన్నంతనే వచ్చి మకరిని సంహరింౘ గలిగెను.
భగవానుడు సర్వవ్యాపి. ఒక ప్రత్యేకస్థలము నుండి
రావలసిన పనిలేదు అని భావము. భక్తితో పిలచినంత మాత్రముచేతనే
తన నిజభక్తులకు వారున్న స్థలమునందే సాక్షాత్కరింౘు వాడగుటచే
అలంకారిక భాషలో "వేగవాన్" అని కొనియాడబడుౘున్నాడు.
372) అమితాశనః- ఓం అమితాశనాయనమః
విశేషముగా భుజింౘువాడని యర్థము. ప్రళయ కాలమున సమస్త జీవకోటులను తనయందే నింపుకొను వాడగుటచేత
అలంకార భాషలో "అమితాశనః" అని కీర్తింపబడుౘున్నాడు.
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(06_12_2018)
హరిః ಓమ్
41 వ. శ్లోకము
ఉద్భవః క్షోభణోదేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తావికర్తా గహనో గుహః ।।
ఈ పవిత్ర శ్లోకమందు ఏకాదశ హరినామములు
భాసింౘుౘున్నవి.
373) ఉద్భవః - ఓం ఉద్భవాయనమః
సమస్తలోకములను సృజించిన వాడగుటచేత "ఉద్భవః"
అను పుణ్యనామవాచ్యుడగును.
374) క్షోభణః - ఓం క్షోభణాయనమః
చలనము కల్గింౘు వాడని సామాన్యార్థము.
1) జడమైన ప్రకృతిని చైతన్యవంతముచేయువాడు.
2) పృథివ్యాది భూతములయందును, చరాచరములందును
ప్రవేశించి సంక్షోభమును గల్గిౘు వాడగుటచేత "క్షోభణః" అని
స్తవనీయుడగును.
375) దేవః - ఓం దేవాయనమః
"దీవ్యతీతిదేవః" అని శబ్దార్థము అనగా (1)ప్రకాశింౘువాడు
2) జయింౘువాడు 3) క్రీడింౘువాడు 4) స్తుతింపబడువాడు అని
భావార్థములు.
భగవానుడు దివ్యప్రకాశ స్వరూపుడు. , సకల రాక్షససంహర్త
తన భక్తులలోని, అసురలక్షణములను పోగొట్టువాడు, సృష్టిస్థితిలయ
ములను నాటకమునందు ౘక్కగా క్రీడింౘువాడు, భక్తులచేత సదాస్తవం
చేయబడువాడు కావున "దేవః" అను దివ్యనామవాచ్యుడగును.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(07_12_2018)
హరిః ಓమ్
41 వ. శ్లోకము
ఉద్భవః క్షోభణోదేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
. కరణం కారణం కర్తావికర్తా గహనో గుహః ।।
ఈ పవిత్ర శ్లోకమందు ఏకాదశ హరినామములు భాసింౘుౘున్నవి.
376) శ్రీగర్భః- ఓం శ్రీగర్భాయనమః
శ్రీయనగా లక్ష్మి, ఐశ్వర్యము, తేజస్సు, మాయవిద్య, మున్నగు సకల విభూతులను తెలుపును. ఇవియన్నియును తన గర్భమునందే గలిగియున్నందున "శ్రీగర్భః " అని కీర్తింపబడెను
377) పరమేశ్వరః
ఓం పరమేశ్వరాయనమః
ఈశ్వరులకెల్ల ఈశ్వరుడైయున్న వాడు పరమాత్మయే యగుటచేత పరమేశ్వరః అనబడెను.
378) కరణం - ఓంకరణాయనమః
కరణం అనగా "సాధనము" అని శబ్దార్థము. ఏపని చేయుటకైననూ ఒక సాధనము లేక పనిముట్టు కావలయును గదా. జగత్తును సృష్టింౘుటకు తానే సాధనముగా నున్నందున శ్రీహరి "కరణం" అని పిలువబడును.
379) కారణం - ఓంకారణాయనమః
దీనికి "హేతువు" అని అర్థము. పైనామము చేత భగవానుడు విశ్వసృష్టికి నిమిత్త కారణమని చెప్పబడును. ఈ నామము ద్వారా ఆయనయే ఉపాదానకారణమని తెలుపబడుౘున్నది. విశ్వ నిర్మాణమునకు విస్తరణమునకు ఆయనయే కారణమగుటచేత "కారణమ్" అనబడెను.
--((**))--
(03_12_2018)
హరిః ಓమ్
40 వ. శ్లోకము
విక్షరో రోహితో మార్గోహేతుర్దామోదరసహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవా నమితాశనః ।।
ఈ శ్లోకమునందు పది హరినామములు కుసుమించి
పరిమళింౘు ౘున్నవి.
363) విక్షరః - ఓం విక్షరాయనమః
క్షరమనగా నాశనమగునది. విక్షరుడనగా నాశనము
లేనట్టి పరబ్రహ్మమే యగుటచేత "విక్షరః" నామవాచ్యుడగుౘున్నాడు.
సాధన:- శరీరము క్షరము. కావున దేహభావమును వదలి అక్షరమగు ఆత్మభావన మునే సదాచేయవలయునని ఈ నామము బోధింౘును.
364) రోహితః - ఓం రోహితాయనమః
"రోహిత" మను శబ్దమునకు "చేప" అని అర్థము.
ఈ శబ్దము మత్స్యావతారము ను సూచింౘును. విష్ణువు యొక్క
దశావతారనామములు ఈస్తవరాజమునందు గానవచ్చును. జలార్ణవములో మునిగియున్న భూమిని ఉద్ధరింౘుటకై అవతరించిన
మత్స్యమూర్తి విష్ణువేయగుటచేత "రోహితః " నామమున ప్రసిద్ధు డాయెను.
365) మార్గః- ఓం మార్గాయనమః
మోక్షప్రాప్తి కొఱకు సాధకుడు ప్రవర్తింౘు మార్గములన్ని
యు భగవత్స్వరూపము లే. ముక్తి దేనివలన లభ్యమగునో అదియే
మార్గము. భగవత్ప్రాప్తియెంత ప్రధానమో, దానికొఱకు చేయు సాధన మార్గము ను అంత ప్రధానమే కదా! సాధనమునందే సాధ్యము అంతర్భూతమై యున్నది. భగవంతుడును, భగవంతుని కొఱకు చేయు
సాధనము(మార్గమును) వేరువేరు కాదు. రెండునూఒక్కటియే. గనుక
భగవానుడు "మార్గః" అను నామవాచ్యుడగును.
సాధన:- ఈశ్వరప్రాప్తికి నీవు ఏమార్గమునందు ప్రవర్తింౘుౘున్నను
(అనగా కర్మ, భక్తి, జ్ఞాన, ధ్యానములందు) ఆమార్గములు
కూడా దైవస్వరూపములని భావించి శ్రద్ధాసక్తులతో
అర్చింౘుమని బోధింపబడును.
భక్తిమార్గములో భగవంతుని మూర్తి మాత్రమేగాక ఆరాధనా
సాధనములగు అక్షతలు, పూవులు, పత్రములు, ఫలములు , అగరు వత్తులు, హారతికర్పూరము, మంత్రములు, కీర్తనము, మున్నగునవన్నీ దైవస్వరూపములేయని భావింౘవలెను.
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(04_12_2018)
హరిః ಓమ్
40 వ. శ్లోకము
విక్షరో రోహితో మార్గోహేతుర్దామోదరసహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవా నమితాశనః ।।
ఈ శ్లోకమునందు పది హరినామములు కుసుమించి
పరిమళింౘు ౘున్నవి.
366) హేతుః - ఓం హేతవేనమః
హేతువు అనగా కారణమని అర్థము. ఏదైనా ఒక
వస్తువుయొక్క నిర్మాణమునకు1)చేయువాడుండవలెను 2) చేయుటకు
ముడిపదార్థము ఉండవలెను. ఉదా:- కుండచేయుటకు కుమ్మరి
యుండవలెను. దీనిని నిమిత్తకారణము అందురు. కుండతయారు
చేయుటకు మట్టి యుండవలెను దీనిని ఉపాదాన కారణమందురు.
భగవానుడు ఈజగత్తును సృష్టించినాడుకదా . అతడే దీనికి నిమిత్తకారణము ను, ఉపాదానకారణమును అగుటచేత "హేతుః" అను
దివ్యనామమున కీర్తింపబడును.
సాధన :- విశ్వమంతయును నిండియున్నది దైవమే
గనుక విశ్వము నంతయును ప్రేమించి ఆరాధింపుము.
367) దామోదరః - ఓం దామోదరాయనమః
భక్తులకిదియొక ప్రియమగు నామముగా కీర్తింప బడుౘున్నది.
1) త్రాటితో రోటికి బంధింపబడిన బాలకృష్ణుని దివ్యమంగళ
స్వరూపము. ఈ నామముతో భక్తులకు దర్శనమగును.
దామమనగా త్రాడు . విభూతి లీలలను ప్రదర్శింౘు
బాలకృష్ణుని కొంటెవాడుగా తలంచి ఒక త్రాటితో రోటికి కట్టి వేయగా
శ్యామసుందరుడు ఆరోటితో రెండు మద్ధివృక్షములను భంజనము చేసి
గంధర్వులను శాపవిముక్తులను చేసెనని భాగవతవర్ణనము. ఈ నామ
ఉచ్ఛారణము చేత పూర్వ కర్మ పాపములన్నియు నశింౘునని భక్తులు
భావింతురు.
2) "దమము" మున్నగు సాధనములచేత పొందబడువాడు
గనుక భగవానుడు దామోదరుడయ్యెను."దమము" అనగా ఇంద్రియాల
నిగ్రహము, తపస్సు మున్నగు యోగసాధనములని భావము.
3). "దామములు" అనగా లోకములని అర్థమగును. లోకము లన్నియూ తన బొజ్జ యందే గలిగియున్నవాడగుటచేత
"దామోదరుడాయెను".
4). దామము అనగా పాశము లేక త్రాడు అని సామాన్యార్థము. లాక్షణిికముగా "భక్తిపాశము" అని అర్థమగును.
భక్తిపాశముచేత మాత్రమే బంధింపబడువాడు గాన భగవానుడు
దామోదరుడాయెను.
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(05_12_2018)
హరిః ಓమ్
40 వ. శ్లోకము
విక్షరో రోహితో మార్గోహేతుర్దామోదరసహః ।
మహీధరో మహాభాగో వేగవా నమితాశనః ।।
ఈ శ్లోకమునందు పది హరినామములు కుసుమించి
పరిమళింౘు ౘున్నవి.
368) సహః- ఓం సహాయనమః
గొప్ప సహనశక్తి గలవాడని ఈనామముయొక్క అర్థము
భగవానుడు క్షమామూర్తి. భక్తులయొక్క దోషములను క్షమించి ఆశీర్వదింౘువాడు గాన "సహః" అనుదివ్యనామ వాచ్యుడగుౘున్నాడు.
సాధనాంశమున:- క్షమ దేవతాస్వరూపము అగుటచే సాధకుడు క్షమాశీలియై యుండవలయునని తాత్పర్యము.
369) మహీధరః- ఓం మహీధరాయనమః
భూమిని ధరించిన వాడగుటచేత మహీధర నామమున ప్రసిద్ధుడగును.
370) మహాభాగః - ఓం మహాభాగాయనమః
1) గొప్ప సౌందర్యనిధియని ఒక యర్థము. రాముడు పుంసాం మోహన
రూపుడుకదా! శ్రీకృష్ణుడు మన్మథ మన్మథుడే యగుటచేత
"మహాభాగ" నామ వాచ్యుడగును.
2) ఈ నామమునకు మహైశ్వర్యవంతుడనియును అర్థముగలదు.
3) విధివిధానములననుసరించి చేయబడు యజ్ఞములయందు
గొప్పవియగు హవిర్భాగములను స్వీకరింౘు వాడు
పరమాత్మయేయగుటచేత "మహాభాగః" అను దివ్యనామ
వాచ్యుడగుౘున్నాడు.
371) వేగవాన్ - వేగవతేనమః
మిక్కిలి వేగముగా పయనింౘువాడని యర్థము. కావున ద్రౌపది ఆక్రందనము విన్నంతనే ఆమెను రక్షింప గల్గెను. కరిరాజు
మొఱ విన్నంతనే వచ్చి మకరిని సంహరింౘ గలిగెను.
భగవానుడు సర్వవ్యాపి. ఒక ప్రత్యేకస్థలము నుండి
రావలసిన పనిలేదు అని భావము. భక్తితో పిలచినంత మాత్రముచేతనే
తన నిజభక్తులకు వారున్న స్థలమునందే సాక్షాత్కరింౘు వాడగుటచే
అలంకారిక భాషలో "వేగవాన్" అని కొనియాడబడుౘున్నాడు.
372) అమితాశనః- ఓం అమితాశనాయనమః
విశేషముగా భుజింౘువాడని యర్థము. ప్రళయ కాలమున సమస్త జీవకోటులను తనయందే నింపుకొను వాడగుటచేత
అలంకార భాషలో "అమితాశనః" అని కీర్తింపబడుౘున్నాడు.
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(06_12_2018)
హరిః ಓమ్
41 వ. శ్లోకము
ఉద్భవః క్షోభణోదేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
కరణం కారణం కర్తావికర్తా గహనో గుహః ।।
ఈ పవిత్ర శ్లోకమందు ఏకాదశ హరినామములు
భాసింౘుౘున్నవి.
373) ఉద్భవః - ఓం ఉద్భవాయనమః
సమస్తలోకములను సృజించిన వాడగుటచేత "ఉద్భవః"
అను పుణ్యనామవాచ్యుడగును.
374) క్షోభణః - ఓం క్షోభణాయనమః
చలనము కల్గింౘు వాడని సామాన్యార్థము.
1) జడమైన ప్రకృతిని చైతన్యవంతముచేయువాడు.
2) పృథివ్యాది భూతములయందును, చరాచరములందును
ప్రవేశించి సంక్షోభమును గల్గిౘు వాడగుటచేత "క్షోభణః" అని
స్తవనీయుడగును.
375) దేవః - ఓం దేవాయనమః
"దీవ్యతీతిదేవః" అని శబ్దార్థము అనగా (1)ప్రకాశింౘువాడు
2) జయింౘువాడు 3) క్రీడింౘువాడు 4) స్తుతింపబడువాడు అని
భావార్థములు.
భగవానుడు దివ్యప్రకాశ స్వరూపుడు. , సకల రాక్షససంహర్త
తన భక్తులలోని, అసురలక్షణములను పోగొట్టువాడు, సృష్టిస్థితిలయ
ములను నాటకమునందు ౘక్కగా క్రీడింౘువాడు, భక్తులచేత సదాస్తవం
చేయబడువాడు కావున "దేవః" అను దివ్యనామవాచ్యుడగును.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(07_12_2018)
హరిః ಓమ్
41 వ. శ్లోకము
ఉద్భవః క్షోభణోదేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
. కరణం కారణం కర్తావికర్తా గహనో గుహః ।।
ఈ పవిత్ర శ్లోకమందు ఏకాదశ హరినామములు భాసింౘుౘున్నవి.
376) శ్రీగర్భః- ఓం శ్రీగర్భాయనమః
శ్రీయనగా లక్ష్మి, ఐశ్వర్యము, తేజస్సు, మాయవిద్య, మున్నగు సకల విభూతులను తెలుపును. ఇవియన్నియును తన గర్భమునందే గలిగియున్నందున "శ్రీగర్భః " అని కీర్తింపబడెను
377) పరమేశ్వరః
ఓం పరమేశ్వరాయనమః
ఈశ్వరులకెల్ల ఈశ్వరుడైయున్న వాడు పరమాత్మయే యగుటచేత పరమేశ్వరః అనబడెను.
378) కరణం - ఓంకరణాయనమః
కరణం అనగా "సాధనము" అని శబ్దార్థము. ఏపని చేయుటకైననూ ఒక సాధనము లేక పనిముట్టు కావలయును గదా. జగత్తును సృష్టింౘుటకు తానే సాధనముగా నున్నందున శ్రీహరి "కరణం" అని పిలువబడును.
379) కారణం - ఓంకారణాయనమః
దీనికి "హేతువు" అని అర్థము. పైనామము చేత భగవానుడు విశ్వసృష్టికి నిమిత్త కారణమని చెప్పబడును. ఈ నామము ద్వారా ఆయనయే ఉపాదానకారణమని తెలుపబడుౘున్నది. విశ్వ నిర్మాణమునకు విస్తరణమునకు ఆయనయే కారణమగుటచేత "కారణమ్" అనబడెను.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(08_12_2018)
హరిః ಓమ్
41 వ. శ్లోకము
ఉద్భవః క్షోభణోదేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః ।
. కరణం కారణం కర్తావికర్తా గహనో గుహః ।।
ఈ పవిత్ర శ్లోకమందు ఏకాదశ హరినామములు భాసింౘుౘున్నవి.
380) కర్తా - ఓం కర్త్రేనమః
ఈ నామము నకు చేయువాడు అని అర్థము.
ఆయన సాన్నిధ్యము మాత్రముచేతనే, ప్రేరణమాత్రము చేతనే సకల వ్యాపారములు జరుగు ౘుండును. కావున "కర్తా" యను నామమున ప్రసిద్ధుడాయెను.
381) వికర్తా - ఓం వికర్త్రేనమః
చిత్ర విచిత్రాతి చిత్రములుగా అనేక లోకములను
సృష్టించిన వాడగుట చేత "వికర్తా" యని పిలువబడు ౘున్నాడు. తానొక్కడే భిన్నభిన్నములగు అసంఖ్యాకమైన నామ రూపములతో అంతటనూ విస్తరిల్లి వికసించి వ్యాపించి యున్నందున "వికర్తా" యని ప్రసిద్ధుడాయెను.
382) గహనః- ఓం గహనాయనమః
"గుర్తింపజాలని వాడు". అని శబ్దార్థము.
పైనామములో వివరించిన రీతిగా అనేకలోకములను లోకస్థులను, చిత్రవిచిత్ర నామ రూపములుగా కల్పించియున్ననూ ఆ పరమాత్మ యొక్క వర్తనముగాని, స్వరూపము గానీ, సామర్థ్యము గానీ ఎవ్వరికిని తెలియదు. కనుక "గహనః" అని పిలువబడెను. బహిర్ముఖములగు ఇంద్రియములచేత తెలియబడువాడు కాడు అని సారాంశము.
383) గుహః - ఓం గుహాయనమః
హృదయగుహ యందు నివసింౘు వాడు కావున "గుహః" అనబడును. "నిహితంగుహాయాం" యని ముండకోపనిషత్ యొక్క వర్ణనము. " నాహంప్రకాశః సర్వస్య యోగమాయా సమావృతః"
యోగమాయతో కూడియున్నందున మూఢులు నన్ను గుర్తింపజాలరని గీతాచార్యుని వాక్యము .
పైన వివరింౘబడిన నామములతో తెలుపబడిన పరబ్రహ్మము ను గ్రహింౘుటకు చిత్తశుద్ధి ముఖ్యము. ఇంద్రియముల అంతర్ముఖముల గావించి తన హృదయ క్షేత్రమునందే వసింౘుౘున్న పరమేశ్వరుని కొఱకు తీవ్రసాధన చేయవలయునని భావము.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(09_12_2018)
హరిః ಓమ్
42 వ. శ్లోకము
వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థాన స్థానదోధ్రువః ।
పరర్దిః పరమః స్పష్టః తుష్టః పుష్టః శుభేక్షణః।।
ఈ పవిత్ర శ్లోకమున పది హరినామములు భాసింౘుౘున్నవి.
384) (1 ) వ్యవసాయః-ఓం వ్యవసాయాయనమః
కేవలము జ్ఞానస్వరూపుడని భావార్థము.
వ్యవసాయ మనగా యోగమని గీతావాణి తెలుపును.
వ్యవసాయాత్మిక బుద్ధివలననే ( అనగా ఏకాగ్రమగు చిత్తవృత్తి వలననే)
ఈశ్వరప్రాప్తి గలుగును. (గీత 2_43) ఇంద్రియ సుఖములందాసక్తి గల
చిత్తము పలుశాఖలు గలదియై అవ్యవసాయమగునని గీతా శాస్త్రవర్ణనము స్మరణీయము (అ 2 శ్లో" 41, 42,43,, 44) "వ్యవసాయోస్మి" మోక్షప్రాప్తి కొఱకు ఏకాగ్రచిత్తముతో చేయబడు సాధన
నా స్వరూపమని గీతాచార్యుడు పలికెను. (10_36) కనుక భగవానుడు
"వ్యవసాయః" అనబడెను.
చిత్తమును ఏకాగ్రము చేసి, ఇంద్రియములను
అంతర్ముఖముల గావించి సాధన చేయవలయునని సాధకులకు దీనిచే
తెలుపబడుౘున్నది.
385) (2 ) వ్యవస్థానః - ఓం వ్యవస్థానాయనమః
1) సమస్తమునకునూ స్థానము ఉనికియై యున్నవాడని అర్థము.
2) సకల వ్యవస్థలకును ఆధారమైనవాడని భావము. బ్రాహ్మణ,క్షత్రియ
వైశ్య,శూద్రులనబడు చాతుర్వర్ణ్య వ్యవస్థకు ఆధారమైనవాడు
(గీత_4_1౩)
3) బ్రహ్మ చర్య, గార్హస్థ్య, వానప్రస్థ, సన్యాసాశ్రమములకు
ఆధారమైనవాడుకూడా పరమాత్మయే.
నాలుగు వర్ణములు గలవారునూ వారివారి స్వధర్మములను
నిర్వహింౘుటద్వారా మోక్షములను పొందుదురు. మఱియును
ఏ యే ఆశ్రమములలో నున్నవారు ఆ యా ఆశ్రమధర్మములను
అనుష్ఠింౘుౘున్నచో మోక్షమును పొందుదురని భావము.
386) (3 ) సంస్థానః - ఓం సంస్థానాయనమః
ఉత్తమమయిన స్థానముగలవాడని అర్థము. ప్రళయకాలమున
సకలప్రాణికోటికిని ఆయనయే ౘక్కని స్థానమై యున్నందున "సంస్థానః"
అని కీర్తింపబడును.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(10_12_2018)
హరిః ಓమ్
42 వ. శ్లోకము
వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థాన స్థానదోధ్రువః ।
పరర్దిః పరమః స్పష్టః తుష్టః పుష్టః శుభేక్షణః।।
ఈ పవిత్ర శ్లోకమున పది హరినామములు భాసింౘుౘున్నవి.
387) స్థానదః - ఓం స్థానదాయనమః
జీవులకు వారివారి కర్మానుసారముగా తగిన విధంగా స్థానములను (అనగా జన్మములను) కల్పింౘువాడు ఈశ్వరుడే యగుటచేత "స్థానదః " శబ్దవాచ్యుడగును.
ఈ నామము కర్మసిద్ధాంతము అనివార్యము. కనుక సత్కర్మానుష్ఠానము నాచరించి సుఖములను మోక్షమును బొందుమని బోధింౘును.
388) ధ్రువః - ఓం ధ్రువాయనమః
నిత్యుడు అని శబ్దార్థము.
నామరూపాత్మక మగు సమస్తవిశ్వము నశింౘు ౘున్ననూ నాశనములేక, నిత్యుడై, నిర్వికారుడై యుండువాడు పరమాత్మయే యగుటచేత "ధ్రువః" అని కీర్తనీయుడగును.
సాధన:- నశింౘు శరీరముపై భ్రాంతినివీడి సదా నిత్యమగు
ఆత్మచింతనమునే చేయుమని సారాంశము.
389) పరర్థిః - ఓంపరర్థయేనమః
విశిష్టములగు విభూతులు (ఋద్ధులు) గలవాడగుటచేత "పరర్థిః" అనబడును.
"దివ్యాన్యాత్మ విభూతయః" నాయొక్క విభూతులు
దివ్యములు అని గీతాచార్యుని వాక్యము స్మరణీయము (10_16).
సాధనాసారాంశము:- గీతలో పదియవ అధ్యాయమున భగవానుడు
తనవిభూతులెన్నియో తెలిపినాడు. సూర్యుడు, చంద్రుడు, సాగరము,
గంగానది, హిమాలయము, అగ్ని, వాయువు, నారదుడు, మున్నగు వానియందు సాధకుడు తనదృష్టిని కేంద్రీకరించి ధ్యానింౘుౘున్నచో
క్రమ క్రమముగా సర్వవ్యాపియగు వాసుదేవ పరబ్రహ్మ స్వరూప జ్ఞానము కలుగునని భావింౘనగును.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(11_12_2018)
హరిః ಓమ్
43 వ. శ్లోకము
వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థాన స్థానదోధ్రువః ।
పరర్దిః పరమః స్పష్టః తుష్టః పుష్టః శుభేక్షణః।।
ఈ పవిత్ర శ్లోకమున పది హరినామములు భాసింౘుౘున్నవి.
390) పరమస్పష్టః - ఓం పరమస్పష్టాయనమః
ౘక్కగా కానవచ్చువాడని శబ్దార్థము. గొప్ప ప్రకాశము కలవాడగుట వలన "పరమః" అనబడెను. జ్ఞానస్వరూపమున స్పష్టము గా గోచరింౘువాడు గాన " స్ఫష్టః" అనబడును. ఇంద్రియనిగ్రహము గలిగి నియమబద్ధముగా నుండి యోగాభ్యాసము చేయువారికి స్పష్టముగా గోచరింౘువాడని భావము.
391) తుష్టః - ఓం తుష్టాయనమః
నిత్య తృప్తుడని భావము.
భక్తులు ప్రేమతో సమర్పింౘు పత్రము_పుష్పము_ జలము వీనితోనే పరమతృప్తిని బొంది, వారికి ఈప్సితార్థముల నిచ్చు వాడు భగవానుడే గనుక "తుష్టః" అనబడుౘున్నాడు.(గీత 9_26) "సతతం సంతుష్టః " (గీత 12_14).
నిరంతరం తృప్తి గలిగి యదృచ్ఛాలాభసంతుష్టుడగు సాధకునకే పరమాత్మ లభింౘును.
392) పుష్టః - ఓం పుష్టాయనమః
అనగా పరిపూర్ణుడనిభావము.
పరమవ్యాపకుడగుటచేత పరిపూర్ణుడు, నిత్యపూర్ణుడు అగుటచేత పుష్టః అనబడును. " పూర్ణస్య పూర్ణమాదాయపూర్ణమేవావ శిష్యతే " అను శ్రుతివాక్యము స్మరణీయము.
ఆ పూర్ణ స్వరూపమునుండియెట్టిపూర్ణమును గ్రహించిననూ పరబ్రహ్మము నిత్య ప్రపూర్ణమేయై యుండునని భావము.
393) శుభేక్షణః - ఓం శుభేక్షణాయనమః
మంగళకరములగు ౘూపులు గలవాడు. భగవానుని ౘల్లని క్రీగంటి ప్రసారములచేత భక్తులకు సకల తాపత్రయ ములును ౘల్లారును. కోరికలన్నియును నెఱవేరును. ఆయన మంగళ దృష్టి మాత్రముచేతనే సకల పాపములును నశింౘును . సకల సంశయములును తొలగును. సకల సుఖ శాంత్యానందములును వర్తింౘును. గనుక "శుభేక్షణః" అని పిలువబడెను.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(12_12_2018)
హరిః ಓమ్
43 వ. శ్లోకము
రామో విరామో విరతోమార్గో నేయో నయోనయః ।
వీరః శక్తిమతాంశ్రేష్ఠో ధర్మోధర్మ విదుత్తమః ।।
ఈ పుణ్యశ్లోకమున ఏకాదశ దివ్యనామములు విరాజితములు
394) రామః - ఓం రామాయనమః
రామనామము భక్తులకత్యంత ప్రియమైనది. ఈనామ ప్రాశస్త్యమునుగూర్చి ఎన్నియో నిర్వచనములు,మహాత్మ్యములు చెప్పబడుౘున్నవి. కొన్ని మాత్రమే యిందు వివరింప బడుౘున్నవి.
1. "రమంతేయోగినః అస్మిన్ఇతి రామః " నిత్యానంద స్వరూపుడగు ఇతనియందు యోగులు ఆసక్తికలిగి నివసింౘుౘుందురు గాన పరబ్రహ్మము రామనామము న స్తవము చేయబడు ౘున్నాడు.
2. "రమంతేయోగినో యస్మిన్ నిత్యానందే చిదాత్మని ఇతి రామపదే నైతత్పరం బ్రహ్మ అభిధీయతే " (పద్మ పురాణము). జ్ఞానానంద స్వరూపుడగు దేనియందు యోగులు నిరంతరమును రమింౘు ౘుందురో అట్టి పరబ్రహ్మము "రామ
3. సౌందర్యాతిశయముతో భాసిల్లుౘు " పుంసాం మోహనరూపుడై" యున్నందున "రామః" అను మధురనామమున ప్రసిద్ధి గాంచెను.
4. "రామఏవ పరంబ్రహ్మ రామఏవ పరంతపః రామఏవ పరంతత్త్వం శ్రీరామో బ్రహ్మతారకమ్ " అను ఉపనిషద్వాక్యాను సారముగా పరమాత్మ రామనామ వాచ్యుడగుౘున్నాడు.
5. "ఓం నమోనారాయణాయ" అను అష్టాక్షరి మంత్రములోని బీజమగు "రా"అను అక్షరమును "నమశ్శివాయ" పంచాక్షరీ మంత్రము నందలి బీజాక్షరము అగు "మ"అను అక్షరమును కలుపగా వచ్చిన దివ్యమంత్రము పరమాత్మ మంత్రమై యున్నదని మహర్షులవాక్యము.
6. విష్ణు సహస్రనామ సారాంశము అంతయునుఒక్క "రామ" నామములో నిమిడియున్నదని పరమశివుడు పార్వతికుప దేశించెను.
7. "రామః శస్త్ర భృతాంవరః" శస్త్రధారులలో రాముడను నేనే యని భగవద్వాక్యము. (గీత 10_31)
8. రామనామ మహిమచే తులసీదాసు కుష్ఠువ్యాధిని నివారించెను. కావున పరబ్రహ్మము "రామ" నామమున సదా కీర్తనీయ మగుౘున్నది.
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(13_12_2018)
హరిః ಓమ్
43 వ. శ్లోకము
రామో విరామో విరతోమార్గో నేయో నయోనయః ।
వీరః శక్తిమతాంశ్రేష్ఠో ధర్మోధర్మ విదుత్తమః ।।
ఈ పుణ్యశ్లోకమున ఏకాదశ దివ్యనామములు విరాజితములు
395) విరామః - ఓం విరామాయనమః
(1) విశ్రాంతిస్థానమైన వాడని ఈశబ్దము యొక్కఅర్థం, ఆర్తులకు, దుఃఖితులకు, జిజ్ఞాసువులకు, యోగులకు, జ్ఞానులకు, సర్వులకును విశ్రాంతిస్థానమైన వాడు పరమాత్మయేయగుటచేత "విరామః" అనబడెను. "యద్గత్వాన నివర్తంతే తద్ధామ పరమంమమ" ఏ మహోన్నత స్థానమును బొందిన పిమ్మట జీవులు మఱల జనన మరణములు బొందరో అట్టి "విరామ" మగు పరమధామము నాదియని భగవద్వాక్యము (గీ:15_4).
{2} ప్రళయకాలమున సర్వజనులును ఆయనయందే విరామము నొందుదురు గనుక "విరామ" నామ వాచ్యుడయ్యెనని మఱియొక వివరణము.
396) విరతః - ఓం విరతాయనమః
విషయ చింతనములు లేని వాడగుటచేత "వి_రతః" అనబడును. సాధనా భాగమున మన ఇంద్రియ భోగములను విడనాడి తీవ్ర వైరాగ్యమును పొందిన వానికే భగవద్దర్శనము లభింౘును అని ఈ నామము వలన సాధకులు గ్రహింపనగును.
397). మార్గః - ఓం మార్గాయనమః
"నాన్యఃపంథా విద్యతేయనాయ"
భగవత్ప్రాప్తి కి ఆత్మజ్ఞానం తప్ప మఱియొక మార్గమేలేదు. అని శ్రుతి గానము చేయును. కావున భగవానుడు "మార్గః" అని తింపబడుౘున్నాడు. ఈ నామము ను గూర్చి 365వ వివరణలో లోగడ తెలుపబడినది. పాఠకులు పఱికింప ప్రార్థన.
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(14_12_2018)
హరిః ಓమ్
43 వ. శ్లోకము
రామో విరామో విరతోమార్గో నేయో నయోనయః ।
వీరః శక్తిమతాంశ్రేష్ఠో ధర్మోధర్మ విదుత్తమః ।।
ఈ పుణ్యశ్లోకమున ఏకాదశ దివ్యనామములు విరాజితములు
398) నేయః - ఓం నేయాయనమః
అనగా మార్గదర్శి అని అర్థము.
భక్తులకు భగవానుడు మార్గము మాత్రమేగాక ఆమార్గమున మార్గదర్శి యును ఆ కరుణామయుడే గదా కనుక "నేయః" అని ప్రసిద్ధుడాయెను.
399) నయః - ఓం నయాయనమః
నడిపింౘు వాడని యర్థము.
తన్నాశ్రయించిన భక్తులకు దారి ౘూపువాడు మాత్రమే గాక ఆధ్యాత్మిక పథములో గల అంతరాయాల నన్నింటిని తొలగించి గమ్యము చేరువఱకూ ౘక్కగా వెంట నిడుకొని తీసికొనిపోవు పరమ ప్రేమమూర్తిఈశ్వరుడే యగుటచేత "నయః" అని విఖ్యాతి గాంచెను.
పై మూడు నామము లవలన గ్రహింపదగినది ఏమనగా భక్తులు పూర్ణమగు శ్రద్ధతో భగవానుని ఆశ్రయించినచో ఆయనయే మార్గమై, మార్గదర్శియై, నాయకుడై, సారథియై, సచివుడై, నెయ్యమై, అండయై, దండయై, జంటయై వెంటనంటి చరింౘుౘు గమ్యమునకు తీసుకొని పోవునని సారాంశమగును. " శ్రద్ధావాన్ లభతేజ్ఞానం " అను గీతావాక్యము స్మరణీయము (4_39).
400) అనయః - ఓం అనయాయనమః
భగవంతుడే అందరకునూ మార్గమును, మార్గదర్శియూ నాయకుడు నూయై యుండగా ఆయనకు మఱియొక నాయకుడెవరు?
ఆయనయే సర్వదర్శి, సర్వవ్యాపి, సర్వనియంతయును నగుటచేత "అనయః" అని స్తుతింపబడుౘున్నాడు.
--((**))--
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(14_12_2018)
హరిః ಓమ్
43 వ. శ్లోకము
రామో విరామో విరతోమార్గో నేయో నయోనయః ।
వీరః శక్తిమతాంశ్రేష్ఠో ధర్మోధర్మ విదుత్తమః ।।
ఈ పుణ్యశ్లోకమున ఏకాదశ దివ్యనామములు విరాజితములు
398) నేయః - ఓం నేయాయనమః
అనగా మార్గదర్శి అని అర్థము.
భక్తులకు భగవానుడు మార్గము మాత్రమేగాక ఆమార్గమున మార్గదర్శి యును ఆ కరుణామయుడే గదా కనుక "నేయః" అని ప్రసిద్ధుడాయెను.
399) నయః - ఓం నయాయనమః
నడిపింౘు వాడని యర్థము.
తన్నాశ్రయించిన భక్తులకు దారి ౘూపువాడు మాత్రమే గాక ఆధ్యాత్మిక పథములో గల అంతరాయాల నన్నింటిని తొలగించి గమ్యము చేరువఱకూ ౘక్కగా వెంట నిడుకొని తీసికొనిపోవు పరమ ప్రేమమూర్తిఈశ్వరుడే యగుటచేత "నయః" అని విఖ్యాతి గాంచెను.
పై మూడు నామము లవలన గ్రహింపదగినది ఏమనగా భక్తులు పూర్ణమగు శ్రద్ధతో భగవానుని ఆశ్రయించినచో ఆయనయే మార్గమై, మార్గదర్శియై, నాయకుడై, సారథియై, సచివుడై, నెయ్యమై, అండయై, దండయై, జంటయై వెంటనంటి చరింౘుౘు గమ్యమునకు తీసుకొని పోవునని సారాంశమగును. " శ్రద్ధావాన్ లభతేజ్ఞానం " అను గీతావాక్యము స్మరణీయము (4_39).
400) అనయః - ఓం అనయాయనమః
భగవంతుడే అందరకునూ మార్గమును, మార్గదర్శియూ నాయకుడు నూయై యుండగా ఆయనకు మఱియొక నాయకుడెవరు?
ఆయనయే సర్వదర్శి, సర్వవ్యాపి, సర్వనియంతయును నగుటచేత "అనయః" అని స్తుతింపబడుౘున్నాడు.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(15_12_2018)
హరిః ಓమ్
43 వ. శ్లోకము
రామో విరామో విరతోమార్గో నేయో నయోనయః ।
వీరః శక్తిమతాంశ్రేష్ఠో ధర్మోధర్మ విదుత్తమః ।।
ఈ పుణ్యశ్లోకమున ఏకాదశ దివ్యనామములు విరాజితములు
401) వీరః - ఓం వీరాయనమః
అనగా వీర్యము గలవాడు, బలపరాక్రమ తేజస్సంపన్నుడు అని భావము . అవతార ములయందాయన ౘూపిన బలవీర్యములు పురాణములలో వర్ణితములే గదా, కనుక "వీరః" అన నామమున స్తవనీయుడు. అందఱకునూ వీర్యము (బలమును, తేజస్సును)ఇచ్చు వాడా పరమేశ్వరుడేయని సారాంశము.(బలహీనులకు బలమగువాడు).
402) శక్తిమతాంశ్రేష్ఠః - ఓంశక్తిమతాంశ్రేష్ఠాయనమః
శక్తి సంపన్నులలో మిక్కిలి శ్రేష్ఠుడని భావము. భగవానుడే సర్వశక్తి భాండాగారము. జ్ఞానశక్తి, ఇచ్ఛాశక్తి, క్రియా శక్తులకునిధానము బ్రహ్మాదులకు కూడా శక్తిని ప్రసాదింౘు వాడు పరమాత్మయేయగుటచేత "శక్తిమతాంశ్రేష్ఠః" అని ఆరాధ్యుడయ్యెను.
--((**))--
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(15_12_2018)
హరిః ಓమ్
43 వ. శ్లోకము
రామో విరామో విరతోమార్గో నేయో నయోనయః ।
వీరః శక్తిమతాంశ్రేష్ఠో ధర్మోధర్మ విదుత్తమః ।।
ఈ పుణ్యశ్లోకమున ఏకాదశ దివ్యనామములు విరాజితములు
401) వీరః - ఓం వీరాయనమః
అనగా వీర్యము గలవాడు, బలపరాక్రమ తేజస్సంపన్నుడు అని భావము . అవతార ములయందాయన ౘూపిన బలవీర్యములు పురాణములలో వర్ణితములే గదా, కనుక "వీరః" అన నామమున స్తవనీయుడు. అందఱకునూ వీర్యము (బలమును, తేజస్సును)ఇచ్చు వాడా పరమేశ్వరుడేయని సారాంశము.(బలహీనులకు బలమగువాడు).
402) శక్తిమతాంశ్రేష్ఠః - ఓంశక్తిమతాంశ్రేష్ఠాయనమః
శక్తి సంపన్నులలో మిక్కిలి శ్రేష్ఠుడని భావము. భగవానుడే సర్వశక్తి భాండాగారము. జ్ఞానశక్తి, ఇచ్ఛాశక్తి, క్రియా శక్తులకునిధానము బ్రహ్మాదులకు కూడా శక్తిని ప్రసాదింౘు వాడు పరమాత్మయేయగుటచేత "శక్తిమతాంశ్రేష్ఠః" అని ఆరాధ్యుడయ్యెను.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(16_12_2018)
హరిః ಓమ్
43 వ. శ్లోకము
రామో విరామో విరతోమార్గో నేయో నయోనయః ।
వీరః శక్తిమతాంశ్రేష్ఠో ధర్మోధర్మ విదుత్తమః ।।
ఈ పుణ్యశ్లోకమున ఏకాదశ దివ్యనామములు విరాజితములు
403) ధర్మః - ఓం ధర్మాయనమః
హిందూమతమున "ధర్మ" శబ్దము అనేకవిధములగు అర్థములతో
నిర్వచింప బడుౘున్నది.
1) "ధారయతీతి ధర్మః". దేనికారణము చేత ఒకపదార్థము నిలచి
యుండునో అది దాని ధర్మమని చెప్పబడును. సూర్యనకు కాంతి ధర్మము,
అగ్నికి ఉష్ణత్వము ధర్మము . బెల్లమునకు మాధుర్యము ధర్మము. మంౘుగడ్డకు శీతలత్వము ధర్మము. ఆయాధర్మము లాయా పదార్థములందు లేనిచో ఆ పదార్థములకు ఉనికియే లేదు. ఈ విశాలవిశ్వమున కంతకునూ ఆత్మయే ధర్మము. ఆధారము ఉనికియై యున్నందున ధర్మమను దివ్యనామమున శ్రీహరి స్తవనీయుడు.
2). సర్వభూతములను ధారణచేయువాడు గనుక "ధర్మః" అనబడును
3). ధర్మమార్గానుష్ఠానము చేత పొందబడువాడు గాన "ధర్మ". మని
ఈశ్వరుడు స్తుతింపబడుౘున్నాడు.
దీని సందేశము:- ధర్మమార్గమున సంచరింౘుము. ఆత్మ ధర్మమును తెలిసికొని అనుష్ఠింపవలెను.
404) ధర్మవిదుత్తమః - ఓం ధర్మవిదుత్తమాయనమః
ధర్మజ్ఞులలోనెల్ల శ్రేష్ఠుడు అని శబ్దార్థము. శ్రుతిస్మృతులు భగవానుని ధర్మశాసనములు. వానిని ౘక్కగా నెఱింగిన వాడు ఆయనయొక్కడే
కదా! "వేదాంతకృత్ వేదవిదేవచాహం " అని భగవద్వాక్యము స్మరణీయము
(15_15) కనుక "ధర్మవిదుత్తమః" అని స్తవనీయుడు.
ఈ నామము పైనామములవలెనే సాధకులకు ధర్మానుష్ఠానమును
బోధింౘును.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(17_12_2018)
హరిః ಓమ్
44 వ. శ్లోకము
వైకుంఠః పురుషః ప్రాణః ప్రాణదః ప్రణవః పృథుః ।
హిరణ్యగర్భశ్శత్రుఘ్నో వ్యాప్తోవాయు రధోక్షజః ।।
ఈ మంగళ శ్లోకమున పదునొకండు దివ్యనామములు ప్రసిద్ధములు..
405) వైకుంఠః - ఓం వైకుంఠాయనమః
ప్రతిఘాతము (నిరోధము) చేయువాడని ఈ నామము యొక్క సామాన్యార్థము.
సృష్టియొక్క ప్రారంభమున పృథివ్యాది భూతములయొక్క స్వేచ్ఛా
గతులను నిరోధించినవాడు. వివిధగతుల యొక్క నిరోధమునకు వికుంఠమని పేరు. ఇట్టి వికుంఠమునకు కర్త యగుటచేత వైకుంఠుడని ప్రసిద్ధుడయ్యెను.
సృష్టిప్రారంభమున భూమిని జలములతోను, ఆకాశమును వాయువు తోనూ , వాయువును తేజస్సుతోనూ సమ్మేళనము గావించి వైకుంఠమును బొందించిన కారణమున భగవానుడు వైకుంఠః అనబడెనని మహాభారత శాంతి పర్వమున గలదు.
ఆధ్యాత్మిక సాధనలుచేయు భక్తులు అధర్మ మార్గములో స్వేచ్ఛా
విహారము చేయకుండా ప్రతిఘటనము గావింౘువాడునూ ఈశ్వరుడే యగుటచేత "వైకుంఠు" డనబడును.
406) పురుషః - ఓం పురుషాయనమః
1) ఈ శరీరమునకు పురమనిపేరు .శరీరమను పురములో నఖశిఖ పర్యంతమూ వ్యాపించియున్న జీవుడు " పురుషః " అనబడును అతనేపరమాత్మ.
అందరి కంటెను పూర్వమే యున్నవాడగుటచే భగవానుడు " పురుషః "
అని ధ్యాతవ్యుడగుౘున్నాడు.
407) ప్రాణః - ఓం ప్రాణాయనమః
ప్రాణరూపమున శరీరమందుండి చేష్టలు కల్గింౘువాడు గనుక "ప్రాణః " అనబడెను. "చేష్టాంకరోతి శ్వసనరూపః" అని విష్ణుపురాణము.
పంచప్రాణముల రూపమున శరీరమందున్నవాడు పరమేశ్వరుడే యగుటచేత. "ప్రాణః " అనబడును.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(19_12_2018)
హరిః ಓమ్
44 వ. శ్లోకము
వైకుంఠః పురుషః ప్రాణః ప్రాణదః ప్రణవః పృథుః ।
హిరణ్యగర్భశ్శత్రుఘ్నో వ్యాప్తోవాయు రధోక్షజః ।।
ఈ మంగళ శ్లోకమున పదునొకండు దివ్యనామములు
ప్రసిద్ధములు..
411) హిరణ్యగర్భః - ఓం హిరణ్యగర్భాయనమః
ఈ నామము సృష్టికర్తయగు బ్రహ్మ ను తెలియజేయును.
బ్రహ్మదేవుని ఉత్పత్తి కి మూలకారణ మైన సువర్ణమయమైన
అండము వీని వీర్యము చేత యేర్పడుటచేత, అట్టి హిరణ్మయాండము గర్భమున గలిగినవాడగుటచేత "హిరణ్యగర్భుడు" అని భగవానుడు స్తోత్రవ్యుడగుౘున్నాడు.
412) శత్రుఘ్నః - ఓం శత్రుఘ్నాయనమః
దేవ విరోధులగు రాక్షసులను సంహరించిన వాడగుటచేత "శత్రుఘ్నః"
అని కీర్తనీయుడగును.
తన్నాశ్రయించిన సాధకులయొక్క మనస్సు లలోనున్న అసురశక్తుల
నన్నింటినీ నాశనము చేయువాడగుటచేత "శత్రుఘ్నః" అనబడును.
413) వ్యాప్తః - ఓం వ్యాప్తాయనమః
అంతటనూ వ్యాపించియున్నవాడు పరమాత్మయే యగుటచేత
"వ్యాప్తః" అని పిలువబడును.
ఈ సర్వవ్యాపకత్వ భావమును సాధకులు నిత్యజీవితములో
అనుష్ఠింౘవలెను. ఈ విషయములన్నియును లోగడ నామములలో వివరింప బడినవి.
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(20_12_2018)
హరిః ಓమ్
44 వ. శ్లోకము
వైకుంఠః పురుషః ప్రాణః ప్రాణదః ప్రణవః పృథుః ।
హిరణ్యగర్భశ్శత్రుఘ్నో వ్యాప్తోవాయు రధోక్షజః ।।
హిరణ్యగర్భశ్శత్రుఘ్నో వ్యాప్తోవాయు రధోక్షజః ।।
ఈ మంగళ శ్లోకమున పదునొకండు దివ్యనామములు
ప్రసిద్ధములు.
ప్రసిద్ధములు.
414) వాయుః
ఓం వాయవేనమః
ఓం వాయవేనమః
సర్వవ్యాపకుడగుటవలన భగవానుడు "వాయుః" అను నామమున
అర్చనీయుడగుౘున్నాడు.
అర్చనీయుడగుౘున్నాడు.
"పుణ్యోగంధః పృథివ్యాంచ" పుణ్యగంధము గలిగింౘు వాయువు
నా స్వరూపమని". గీతావాక్యము (7_9).
నా స్వరూపమని". గీతావాక్యము (7_9).
415) అధోక్షజః
ఓం అధోక్షజాయనమః
ఓం అధోక్షజాయనమః
1. " అధోనక్షీయతే జాతు యస్మాత్తస్మాదధోక్షజః " (భారతము ఉద్యోగ పర్వము)
ఎన్నడునూ తన దివ్యతత్త్వము నుండి జారినవాడుకాడు కావున
అధోక్షజుడయ్యను.
ఎన్నడునూ తన దివ్యతత్త్వము నుండి జారినవాడుకాడు కావున
అధోక్షజుడయ్యను.
2. అధః అనగా భూలోకము. అక్యః అనగా స్వర్గలోకము. ఈరెంటి
మధ్యమున విరాట్ రూపముతో విలసిల్లినవాడగుటచేత "అధోక్షజః"
అనబడుౘున్నాడు.
మధ్యమున విరాట్ రూపముతో విలసిల్లినవాడగుటచేత "అధోక్షజః"
అనబడుౘున్నాడు.
3. అంతర్ముఖములైన ఇంద్రియములచేతనే తెలియబడువాడు గాన ఘప
అధోక్షజుడని ప్రసిద్ధి గాంచెను.
అధోక్షజుడని ప్రసిద్ధి గాంచెను.
ఇంద్రియనిగ్రహము కలవాడే సిద్ధినొందునని ఈ నామము మనకుపదేశింౘును.
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(21_12_2018)
హరిః ಓమ్
45 వ. శ్లోకము
ఋతుస్సుదర్శనః కాలః పరమేష్ఠీ పరిగ్రహః।
ఉగ్రస్సంవత్సరో దక్షో విశ్రామో విశ్వదక్షిణః ।।
ఈ శ్లోకగుచ్ఛము పది నామపుష్పములతో గుబాళింౘుౘున్నది.
416) ఋతుః - ఓం ఋతవేనమః
భగవానుడు ఋతువులస్వరూపుడై తానే ప్రవర్తిల్లుౘున్నాడు. గాన "ఋతుః" అను దివ్యనామ వాచ్యుడగును. వసంత గ్రీష్మములు, వర్షశరత్తులు హేమంత శిశిరములు ఆయన ఇచ్ఛానుసారముగనే నేర్పడి ఆయా ఋతు ధర్మము లతో మనేజ్ఞముగా ప్రలర్తిల్లును. సకల భూతములకును సుఖశాంతులు ప్రసాదింౘు వాడు పరమాత్మ యే గనుక "ఋతుః " అను పవిత్రనామము న ప్రసిద్ధుడగును.
ఋతూనాం కుసుమాకరః " అను గీతావాక్యము స్మరణీయము (10_35).
భగవంతుడు కాలస్వరూపుడగుటచే సద్వినియోగము చేయుటచే భగవదారాధనము ఆయాఋతువులలో వౘ్చుౘున్న పర్వదినములను ఆరాధనలను, అనుష్ఠానము లను, నియమబద్ధముగా చేయుటయే ఋతుస్వరూపుడగు భగవానుని అర్చన మగునని మనము భావింపవలెను.
417) సుదర్శనః - ఓం సుదర్శనాయనమః
1. తన భక్తులకు సులభముగా దర్శనమిౘ్చువాడు గాన " సుదర్శనః " అనబడును.
2. సుందరమగు దర్శనముగలవాడగుటచేత సుదర్శను డగుౘున్నాడు
3. నిర్వాణ (మోక్షము) ఫలమయిన జ్ఞానము గలవాడు గాన సుదర్శనుడగును.
4. సుదరములగు విశాల పద్మనేత్రములతో భాసిల్లువాడు గాన సుదర్శనుడగును.
418) కాలః - ఓం కాలాయనమః
1. కాలాతీతుడు, కాలస్వరూపుడు పరమాత్మయే యగుటచేత "కాలః" అని కీర్తనీయు డగును.
"కాలః కలయతామహం" అను గీతావాక్యము స్మరణీయము (అ10_30).
2. జీవుల గుణగణములను ౘక్కగా గణనచేసి వారికి తగిన ఫలములిచ్చువాడనియు నర్థము.
3. "కాలః" యను శబ్దమునకు యముడనియును అర్థము గలదు. కాలుని రూపమున జీవులను దండింౘువాడా పరమాత్మయే.
పుణ్యకర్మాచరణము చేయుము. కాలమును భగవత్పరము గా గడుపుము అని ఈ నామ సందేశము.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(22_12_2018)
హరిః ಓమ్
45 వ. శ్లోకము
ఋతుస్సుదర్శనః కాలః పరమేష్ఠీ పరిగ్రహః।
ఉగ్రస్సంవత్సరో దక్షో విశ్రామో విశ్వదక్షిణః ।।
ఈ శ్లోకగుచ్ఛము పది నామపుష్పములతో గుబాళింౘుౘున్నది
419 పరమేష్ఠీ - ఓం పరమేష్ఠినేనమః
శ్రేష్ఠమగు స్వకీయమగు మహిమచేత హృదయాకాశము నందుండు వాడగుటచేత. "పరమేష్ఠీ" యని ప్రసిద్దుడగుౘున్నాడు. "పరమేష్ఠీ విభ్రాజితః" అని మంత్రవర్ణనము.
" పరమే వ్యోమన్ ప్రతిష్ఠితః ". హృదయగుహ యందుండు వాడని కఠోపనిషత్ వర్ణనము.
420) పరిగ్రహః - ఓం పరిగ్రహాయనమః
1) భక్తులు ప్రీతితోతనకు సమర్పించిన ఎంతచిన్నవస్తువు నైననుూ గ్రహింౘు
వాడని భావము. ( పత్రం, పుష్పం, ఫలం, తోయం యోమే భక్త్యాప్రయచ్ఛతి
(గీత 9_26) అను గీతావాక్యము స్మరణీయము).
2) సర్వవ్యాపకుడగుటచేత భక్తులచేతను జ్ఞానులచేతను అంతటను గ్రహింప
బడువాడని భావము.
దైవారాధనలో భక్తిప్రపత్తులే ప్రధానములు గాని సమర్పింపబడు వస్తువులు బాహ్యరూపములు గావని గ్రహింపనగును.
421) ఉగ్రః - ఓం ఉగ్రాయనమః
దుష్టులకు ను , దుర్మార్గులకును, భగవానుడు భయంకరుడై వారిని దండింౘునని భావము.
భగవానుని భయమువలననే , సూర్యుడు, చంద్రుడు, అగ్ని, వాయువు, ఇంద్ర వరుణాదులు అందరును తమతమ కర్తవ్యములను సక్రమముగా, శ్రద్ధగా, నిరంతరాయంగా జరుప బోవుదురని కఠోపనిషత్ వర్ణనమున. విశదమగును.
మానవులు తమతమ విద్యుక్తకర్తవ్యములను జాగ్రత్తగా, శ్రద్ధాభక్తులతో చేయవలెను. అదియే ఈశ్వరారాధనమగునని ఈ నామముచే గ్రహింపవలెను.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(23_12_2018)
హరిః ಓమ్
45 వ. శ్లోకము
ఋతుస్సుదర్శనః కాలః పరమేష్ఠీ పరిగ్రహః।
ఉగ్రస్సంవత్సరో దక్షో విశ్రామో విశ్వదక్షిణః ।।
ఈ శ్లోకగుచ్ఛము పది నామపుష్పములతో గుబాళింౘుౘున్నది.
422) సంవత్సరః - ఓం సంవత్సరాయనమః
1. ఇది కాలమును సూచింౘు పదము. కాలము భగవత్సవరూపము కదా !
2. సకలభూతములకునూ ఆయనయే నిలయమగుటచేత "సంవత్సరః "
అనబడును.
3. కాలవశమున నే సకలజీవులు జన్మిమౘుట, విస్తరింౘుట, లయింౘుట
జరుగుౘున్నవి. కావున సంవత్సర నామమున శ్రీహరి అర్చనీయుడగు
ౘున్నాడు.
423) దక్షః - ఓం దక్షాయనమః
విశ్వముయొక్క సృష్టి , స్థితి, లయములను మఱియును సర్వకార్యములను మిక్కిలి దక్షతతో ( ప్రజ్ఞతో, ప్రతిభతో, ప్రాభవముతో ) నిర్వహించువాడగుటచేత "దక్షః" అను దివ్యనామ వాచ్యుడయ్యెను.
424) విశ్రామః - ఓం విశ్రామాయనమః
భక్తులకు ౘక్కని విశ్రామత స్థానమైనవాడు భగవంతుడే యగుటచేత " విశ్రామః " అను నామముచే ప్రసిద్దుడగుౘున్నాడు. షడూర్ములతో ( అనగా క్షుత్పిపాసలు, శోకమోహములు, జననమరణములతోనూ, తాపత్రయ ములతోనూ) అరిషడ్వర్గములతోనూ ( కామ, క్రోధ, లోభ, మోహ, మధ, మాత్సర్య ములను శత్రువులతోనూ) రాగద్వేషాదులతోనూ బాధలనుబొందు సమస్తమగు వారికి భగవానుడే శరణాగతి ఆయన విశ్రాంతిస్థానము.
సారాంశమేమనగా :- భగవచ్చింతన, జప, తప, కీర్తన, ధ్యానాదులవలన సకల బాధలును నశించి విశ్రాంతియు, విరామమును, ఆనందమును కలుగునని భావము. "మచ్చిత్తః సర్వదుర్గాణి మత్ప్రసాదాత్ తరిష్యసి" నీమనస్సును నాయందు లగ్నముచేసి భజించినచో నాఅనుగ్రహము వలన సకలబాధలును నశింౘు నని భగవద్వాక్యము స్మరణీయము. (గీత 18_58)
425) విశ్వదక్షిణః - ఓం విశ్వదక్షిణాయనమః
సర్వసమర్థుడు, సర్వశక్తిభాండారము సకలకర్మలనూ తానొక్కడే దీక్షతో నిర్వహింౘు మహా తేజస్సంపన్నుడు అగుటచేత "విశ్వదక్షిణః" అని శ్రీహరి ప్రసిద్ధుడయ్యెను.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(25_12_2018)
హరిః ಓమ్
46 వ. శ్లోకము
విస్తారః స్థావరస్థాణుః ప్రమాణం బీజమవ్యయం ।
అర్థో√నర్థో మహాకోశో మహాభోగో మహాధనః ।।
తొమ్మిది హరినామపుష్పములతో ఈ శ్లోకరాజము పరమళింౘు ౘున్నది.
429) బీజమవ్యయం - ఓం అవ్యయాయబీజాయనమః
సంసారవృక్షమునకు నాశనములేని బీజస్వరూపుడు నారాయణుడే కదా, వృక్షమునకు విత్తనము (బీజము) మూలకారణమైనట్లు సంసారవృక్షమునకు (విశ్వసృష్టికి) ఆయనయే మూలబీజమగుటచేత. "బీజమవ్యయం". అని గానము
చేయబడును.
430) అర్థః- ఓం అర్థాయనమః
అందరిచేతనూ ఆరాధింపబడువాడు అగుటచేత "అర్థః" అనబడుౘున్నాడు. భగవానుడు కల్పవృక్షమగుటచేత తన్నాశ్రయించిన సర్వులకును వారివారి అర్హతల ననుసరించి కోఱికలను ఇచ్చువాడు గాన "అర్థః" అని ప్రసిద్ధుడయ్యెను.
431) అనర్థః - ఓం అనర్థాయనమః
"పొందవలసిన కోరికలు లేనివాడు " అని ఈ నామము యొక్క సామాన్యార్థము. భగవానుడే సర్వులకును కోరికలనిచ్చు వాడగుౘుండగా ఆయనకు పొందదగిన కోరికలేమియుండును? భగవానుడు పూర్ణుడు, పూర్ణకాముడు, పరిపూర్ణుడును అగుటచేత "అనర్థః" నామధేయములతో ఆరాధ్యుడగును.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(26_12_2018)
హరిః ಓమ్
46 వ. శ్లోకము
విస్తారః స్థావరస్థాణుః ప్రమాణం బీజమవ్యయం ।
అర్థో√నర్థో మహాకోశో మహాభోగో మహాధనః ।।
తొమ్మిది హరినామపుష్పములతో ఈ శ్లోకరాజము పరమళింౘు ౘున్నది.
432) మహాకోశః- ఓం మహాకోశాయనమః
పంచకోశములును ఆవరణములుగా కలిగియున్నవాడు నారాయణుడు
ఐదుకోశములు:- 1). అన్నమయకోశము 2) ప్రాణమయకోశము
3) మనోమయ కోశము, 4) విజ్ఞానమయకోశము 5). ఆనందమయకోశము.
నారాయణుడీ యన్నికోశములకును అతీతుడు. అన్నికోశములును ఆయనలో
అంతర్భాగములే యగుటచేత " మహాకోశః" అని అర్చనీయుడగును.
433) మహాభోగః - ఓం మహాభోగాయనమః
సుఖస్వరూపమగు మహాభోగములు గలవాడని భావము.
తన్నాశ్రయించిన భక్తులందఱకును సుఖభోగానందశాంతులను సదా సమకూర్చు
వాడు కావున "మహాభోగః" అని పిలువబడుౘున్నాడు.
434) మహాధనః- ఓం మహాధనాయనమః
గొప్పధనవంతుడు అని దీని భావము. ఆయన లక్ష్మీపతిగదా!
కనుక తన భక్తులకు ధనకనకవస్తువాహన విశేషములన్నియును వర్షింపజేయును.
భౌతికధనమును మాత్రమే కాక శాశ్వతమగు జ్ఞానధనమును కూడా ప్రసాదింౘు
వాడగుటచేత " మహాధనః" అని భగవానుడు పూజింపబడుౘున్నాడు.
ఈ శ్లోకమునందు ఉన్న, 430, 431,433,434. నామములు
భగవానుని ధనసమృద్ధిని సూచింౘుౘున్నవి. కనుక భక్తులు ౘాలమంది ఈ
నామములను జపింౘుౘు సకల దారిద్ర్యముల నుండియును విముక్తిని బొందు ౘున్నారు. " అర్థార్థీచార్థమాప్నుయాత్_కామానవాప్నుయాత్కామీ " ధనము
గోరువారికి ధనమును, కోరికలు గలవారికి కోరికలను వర్షింౘునని ఈ స్తవరాజములో ని ఉత్తరపీఠికలో తెలుపబడి యున్నది.
--((**))--
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(27_12_2018)
హరిః ಓమ్
47 వ. శ్లోకము
అనిర్విణ్ణః స్థవిష్ఠో√భూర్ధర్మయూపో మహామఖః ।
నక్షత్రనేమిర్నక్షత్రీ క్షమః క్షామఃసమీహనః ।।
ఈ శ్లోకము పది నామకుసుమములతో పరిమళింౘుౘున్నది.
435) అనిర్విణ్ణః-ఓం అనిర్విణ్ణాయనమః
నిరాశ, నిర్వేదము, అసంతృప్తి లేనివాడని ఈ దివ్యనామము యొక్క
భావము.
భగవానుడు పూర్ణుడు, పరిపూర్ణుడు నగుటచేత "అనిర్విణ్ణః" అనబడును.
సాధనావిషయమున భక్తులు ద్వంద్వముల కతీతులై మనస్సును
సదా నిర్మలముగా, నిత్యతృప్తితో నుంౘుకొన్నప్పుడే భగవత్ జ్ఞానమును
బొందుటకు అర్హులగుదురని గ్రహింప వలెను.
436). స్థవిష్ఠః-ఓం స్థవిష్ఠాయనమః
విరాట్ రూపముతో సర్వమయుడై యున్నవాడని భావము. శ్రీహరియే
విశ్వము, విశ్వమే శ్రీహరి. ఈ పవిత్రభావమును విశదముచేయు నామము
లెన్నియో ఇంతవరకును మనకు వచ్చియున్నవి. ఇంకముందు శ్లోకములందును
రాగలవు. మిక్కిలి వృద్ధుడనియు మిక్కిలి సనాతనుడనియు ఈనామమున కర్థముకలదు.
" వాసుదేవస్సర్వమితి " వాసుదేవుడే సమస్తము. "ఈశావాస్యమిదంసర్వం "
విశ్వమంతయు ఈశ్వరమయము. అను దివ్యభావనలు సాధకులలో అనుష్ఠాన స్థితికి తెచ్చుటయే ఈ స్తవరాజము యొక్క పరమ ప్రయోజనము. ఇట్టి ఆత్మ
జ్ఞానమే దీని లక్ష్యమని విజ్ఞులు గ్రహింౘగలరు.
437) అభూః (భూః) - ఓం అభువేనమః (ఓం భువేనమః)
పుట్టుకయేలేనివాడు అని ఈ నామము యొక్క అర్థము. ప్రతి మానవుడును పరమాత్మస్వరూపుడే యగుటచేత అతడునూ "అభూః" అగునుకదా. ఈ యథార్థతత్వమును అనుభవపూర్వకముగా గుర్తెఱింగినవాడు
జ్ఞానియును, సకలపాపవిముక్తుడును నగునని గీతాచార్యునివాణి (గీ 10_3).
కొందరీనామమును "అభూః" అని గాక "భూః" అని వ్యాఖ్యానించినారు.
దీని సారాంశమేమనగా భూః అనగా భూమి యని అర్థము. సత్తాస్వరూపుడు
తాను ఒక్కడే అయియున్నందున కూడా " భూ " అనబడును.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(28_12_2018)
హరిః ಓమ్
47 వ. శ్లోకము
అనిర్విణ్ణః స్థవిష్ఠో√భూర్ధర్మయూపో మహామఖః ।
నక్షత్రనేమిర్నక్షత్రీ క్షమః క్షామఃసమీహనః ।।
ఈ శ్లోకము పది నామకుసుమములతో పరిమళింౘుౘున్నది.
438) ధర్మయూపః
ఓం ధరేమయూపాయనమః
యజ్ఞములయందు యజ్ఞపశువును బంధింౘు స్తంభమునకు
" యూప " మని పేరు. భగవానుడు ధర్మస్వరూపుడు అగుటవలన ధర్మముచేతనే
బంధింపబడినవాడని ఇందు సుందరముగా "ధర్మయూపః " అను నామము న
భజింపబడుౘున్నాడు.
ధర్మమే భగవంతుడు గాన మానవులు ధర్మమార్గము నాచరింౘుట
చేతనే భగవంతుని బొందుదురని ఈ నామముయొక్క ప్రబోధము (ధర్మంచర).
439) మహామఖః
ఓం మహామఖాయనమః
మహామఖః అనగా గొప్ప యజ్ఞమని అర్థము. భగవంతుడు
యజ్ఞస్వరూపుడు. యజ్ఞములచేతనే భగవంతుని ఆరాధింపవలయునని
గీతాచార్యుడు తెలిపెనుగదా. యజ్ఞములనగా ఈశ్వరప్రీతి కొఱకు నిష్కామము
గా చేయబడు పుణ్యకార్యములని యర్థము. మానవ సేవయే మాధవసేవ యని
దీని సారాంశము. మానవులు చేయవలసిన ద్వాదశయజ్ఞములను గూర్చి
గీతలో పాఠకులు ౘదువగలరు. (అ4_ శ్లో౨౪నుండి 33 వఱకు).
44౦) నక్షత్రనేమిః
ఓం నక్షత్రనేమినేనమః
నక్షత్రములను నడుపువాడని ఈనామము యొక్క అర్థము.
నక్షత్రములు, గ్రహములు, సూర్యచంద్రులతో గూడిన నక్షత్రమండలము
(అనగా జ్యోతిశ్చక్రము లేక శింశుమారచక్రము). యొక్క మధ్యభాగమునందు
తానుండి ౘక్కగా త్రిప్పుౘుండువాడు పరమాత్మయే గనుక "నక్షత్రనేమిః" యని
చెప్పబడుౘున్నాడు. ఈ జ్యోతిశ్చక్రపరివర్తనము వలననే మనకు రాత్రింబవళ్ళు
మాసములు, ఋతువులు, సంవత్సరములు కలుగుౘున్నవి. ఇట్టి పవిత్ర
కాలమును హరిభజనముతో సద్వినియోగము చేయుటయే ఈనామము యొక్క
ప్రబోధము.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(30_12_2018)
హరిః ಓమ్
47 వ. శ్లోకము
అనిర్విణ్ణః స్థవిష్ఠో√భూర్ధర్మయూపో మహామఖః ।
నక్షత్రనేమిర్నక్షత్రీ క్షమః క్షామఃసమీహనః ।।
ఈ శ్లోకము పది నామకుసుమములతో పరిమళింౘుౘున్నది.
441) నక్షత్రీ - ఓం నక్షత్రిణేనమః
నక్షత్రములకు రాజు అని భావము. " నక్షత్రాణాహంశశీ" నక్షత్రములలో నేను చంద్రుడను అని గీతావాక్యము కదా ! (గీ 10_21) కావున "నక్షత్రీ" యని అర్చనీయుడగును. లోకములకు చంద్రుడు ౘల్లదనము నిచ్చునట్లుభగవానుడు తప్తహృదయములకు ౘల్లదనము ను శాంతిని ప్రసాదింౘు వాడని
భావము.
442) క్షమః- ఓం క్షమాయనమః
క్షమ అనగా ఓర్పు లేక సహనము అని అర్థము. "క్షమ" భక్తుని లక్షణముగా, జ్ఞాని లక్షణముగా, దైవీసంపదగా గీతా శాస్త్రము చెప్పుౘున్నది.
"క్షమయా పృథివీసమః" సహనమందు భూమితో సమానుడని రామాయణము నందు శ్రీరాముని గూర్చి వాల్మీకి వర్ణించినాడు. "క్షమ" యను పవిత్ర గుణానుష్ఠానము ద్వారా పొందబడువాడు కావున "క్షమః " అని నుతింపబడెను. "క్షమ" దైవస్వరూపము.
443) క్షామః - ఓం క్షామాయనమః
తానెట్టి మార్పులను, వికారములను బొందక నిరంతరమునూ
ఒకే తీరున నుండువాడగుటచేత "క్షామ" శబ్ద వాచ్యుడయ్యెను.
ప్రళయకాలమునందు సమస్తమునూ తనయందే యుంౘుకొను
వాడని కూడా ఈనామముయొక్క భావమై యున్నది.
మనస్సును సదా ఎట్టి వికారములును లేకుండా ప్రశాంతముగా
నుంౘుమని ఈనామము బోధింౘుౘున్నది.
444) సమీహనః - ఓం సమీహనాయనమః
సృష్ట్యాది కార్యములయందు ౘక్కని ప్రవర్తనముగలవాడని
భావము. అనగా తాను సృష్టించిన సకలభూతములును సుఖశాంతులతో
నుండునట్లుగాతన ఇచ్ఛాశక్తి ని ప్రవర్తింప చేయువాడు గాన "సమీహనః"
అనబడుౘున్నాడు.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(31_12_2018)
హరిః ಓమ్
48 వ. శ్లోకము
యజ్ఞ ఇజ్యో మహేజ్ఞశ్చ క్రతుః సత్రం సతాంగతిః ।
సర్వదర్శీ విముక్తాత్మా సర్వజ్ఞో జ్ఞానముత్తమమ్ ।।
పది పుణ్యనామము లతో ఈ శ్లోకపుష్పము భాసిల్లుౘున్నది.
445) యజ్ఞః - ఓం యజ్ఞాయనమః
"యజ్ఞోవైవిష్ణుః" అనగా భగవానుడు యజ్ఞస్వరూపుడు. అన్ని
యజ్ఞములయందును విష్ణువే విరాజమానుడై యుండునని తైత్తిరీయ సంహిత
తెలుపును. బ్రహ్మదేవుడు ప్రజలను యజ్ఞములతో కూడిన వారిగా సృష్టించి,
" మీరీయజ్ఞములను చేయుడు , దేవతలు మీకు సర్వాభీష్టములను వర్షింతురు.
ఈరీతిగా మీరిరువురును (దేవతలు, మనుష్యులు) పరస్పరాభి వృద్ధిని
బొందుడు" అని గీతాచార్యుని వచనములు స్మరణీయములు (గీ 3_10).
సారాంశమేమన: మానవుడు నిత్యమును పంచమహాయజ్ఞములు
( దేవయజ్ఞ, ఋషియజ్ఞ, పితృయజ్ఞ, అతిథియజ్ఞ,
భూతయజ్ఞములు) ఆచరింౘవలెనని భావము.
446) ఇజ్యః - ఓం ఇజ్యాయనమః
పూజింపదగినవాడని భావము. భగవానుడు సర్వదేవతా
స్వరూపుడు, సర్వశ్రేష్ఠుడు నగుటచేత నిరంతరమును పూజింపదగిన వాడు
ఆయనయేయగును. కనుక " ఇజ్యః " యని ప్రసిద్ధుడాయెను.
447) మహేజ్యః - ఓం మహేజ్యాయనమః
అత్యధికముగా పూజింపదగినవాడని భావము. అన్ని ఫలములకంటెను శ్రేష్ఠమగు మహా ఫలమును ప్రసాదింౘువాడు నారాయణుడే
గనుక "మహేజ్యః" అను పుణ్యనామమున అర్చనీయుడగును.
448) క్రతుః - ఓం క్రతవేనమః
పశువును బంధింౘు స్తంభముగల యజ్ఞమును "క్రతు" వని
పిలుతురు. సర్వయజ్ఞములు దైవస్వరూపములే యగుటచేత "క్రతుః" అని
శ్రీహరి అర్చనీయుడగును.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(01_01_2019)
హరిః ಓమ్
48 వ. శ్లోకము
యజ్ఞ ఇజ్యో మహేజ్ఞశ్చ క్రతుః సత్రం సతాంగతిః ।
సర్వదర్శీ విముక్తాత్మా సర్వజ్ఞో జ్ఞానముత్తమమ్ ।।
పది పుణ్యనామము లతో ఈ శ్లోకపుష్పము భాసిల్లుౘున్నది.
449) సత్రం - ఓం సత్రాయనమః
"సత్రమ్" అనునది వేదములయందు చెప్పబడిన మఱియొక యజ్ఞమునకుపేరు. కనుక ఆ నామముతో భగవానుడర్చనీయుడు. సత్పురుషుల ను రక్షింౘువాడు గాన "సత్రమ్" అని శ్రీహరి నుతింపబడును.
ఈ శ్లోకములో 445 నామమునుండి 449 వఱకును తెలుపబడిన
నామములన్నియును యజ్ఞవిశేషములను సూచింౘును. కనుక సాధకులు
యజ్ఞములద్వారా (పుణ్యకర్మము) భగవదారాధనము చేయవలయునని
గ్రహింపవలెను.
450) సతాంగతిః - ఓంసతాంగత‌యేనమః
సత్పురుషుల కు గతియైనవాడని యర్థము. సత్పురుషులనగా సదాచార సంపన్నులు. గీతాశాస్త్రము న వర్ణింపబడిన ఉత్తమగుణములు గలవారు (గీత అ_16 శ్లో 1,2,3) వీరందరికిని పరమాత్మ పుణ్యాశ్రయము నొసంగు ను గాన "సతాంగతిః" అని పిలువబడెను. నైతికధార్మిక ప్రతిష్ఠతో సదాచార సంపన్నుడై జీవితమును గడపవలెనని సాధకులకు ఈ నామము ప్రబోధము చేయును.
451) సర్వదర్శీ - ఓం సర్వదర్శినేనమః
సర్వమునూ దర్శింౘువాడు భగవానుడే యగుటచేత
"సర్వదర్శీ " యను పుణ్యనామ వాచ్యుడగుౘున్నాడు.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(02_01_2019)
హరిః ಓమ్
48 వ. శ్లోకము
యజ్ఞ ఇజ్యో మహేజ్ఞశ్చ క్రతుః సత్రం సతాంగతిః ।
సర్వదర్శీ విముక్తాత్మా సర్వజ్ఞో జ్ఞానముత్తమమ్ ।।
పది పుణ్యనామము లతో ఈ శ్లోకపుష్పము భాసిల్లుౘున్నది.
452) విముక్తాత్మా - ఓం విముక్తాత్మనేనమః
బంధనములు లేనివాడు పరమాత్మయగుటచేత "విముక్తాత్మా" యని పూజ నీయుడగు ౘున్నాడు.
జీవులందరును కర్మబద్ధులై జననమరణములను బొంది సుఖదుఃఖములను బొందుౘు సంసార దుఃఖసాగరమున పడియుందురు.
ఈశ్వరుడు కర్మబంధనముల కతీతుడగుటచేత ఇచ్ఛానుసారముగా అవతరింౘు
ౘున్నాడు. సకలకార్యములును ఆయా అవతారములందు చేసినను ఆయన
నిస్సంగుడు, నిర్లిప్తుడు కనుక " విముక్తాత్మా" అనబడును.
మానవుడు సంసారమున చరింౘుౘున్నను నిస్సంగుడై నిష్కామకర్మానుష్ఠాన పరుడై యుండునని ఈ నామము యొక్క సందేశము.
453) సర్వజ్ఞః - ఓం సర్వజ్ఞాయనమః
సర్వమును తెలిసినవాడు పరమాత్మయొక్కడే గనుక "సర్వజ్ఞః" యని గానము చేయబడుౘున్నాడు. ఈ రహస్యమును గుర్తించిన మానవుడు ధర్మపరాయణుడై జీవింౘ వలయునని ప్రబోధము.
454) జ్ఞానముత్తమమ్ - ఓం ఉత్తమాయజ్ఞానాయనమః
అన్ని జ్ఞానములకంటెను పరమాత్మ జ్ఞానమే సర్వశ్రేష్ఠము. ఏది గ్రహించిన సర్వమును గ్రహించినట్లగునో అదియే ఆత్మజ్ఞానము " ఆధ్యాత్మ విద్యా
విద్యానాం" అన్ని విద్యలలోను ఆధ్యాత్మిక విద్య "నా స్వరూపమని" గీతావాక్యము
గదా (10_32) విశ్వమంతయునూ విశ్వేశ్వరుడే గనుక విశ్వేశ్వర జ్ఞానము లభించిన వానికి సర్వజ్ఞానమును లభించినదే యగును.
కావున ఈశ్వరుడు " జ్ఞానముత్తమమ్ " అని ప్రశంశనీయుడగు ౘున్నాడు.
--((**))--
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(03_01_2019)
హరిః ಓమ్
49 వ. శ్లోకము
సువ్రతః సులభః సూక్ష్మః సుఘోషః సుఖదః సుహృత్ ।
మనోహరో జితక్రోధో వీరబాహు ర్విదారణః ।।
ఈ శ్లోకము దశనామ పుష్పవిరాజితము.
455) సువ్రతః - ఓం సువ్రతాయనమః
"సు_వ్రతః" వ్రతమనగా నియమము. నిష్ఠ, వాగ్దనము అని అర్థము.
సువ్రతములనగా ౘక్కని నియమములు, వాగ్దానములు, ప్రతిజ్ఞ లు గావించిన
పరమాత్మయని అర్థము.
రామాయణమున రామచంద్రుని సువ్రతమును గమనింపుడు.
" సకృదేవ ప్రపన్నాయ, తవాస్మీతిచయాచతే, అభయం సర్వ
భూతేభ్యః దదామి ఏతద్వ్రతం మమ" ఒక్క పర్యాయ మెవ్వడైననూ " నేను
నీవాడను రక్షింపుమని" యాచించినౘో అట్టివానికి నేను సర్వభూతములనుండి
యును అభయమును ప్సాదింౘుౘున్నాను. ఇది నాయొక్క వ్రతము అని
రామచంద్రుని శపథమగుటచేత " సువ్రతః" అను దివ్యనామమున శ్రీహరి
స్తవనీయుడు.
గీతాశాస్త్రమున కృష్ణభగవానుని అభయప్రదానములు,
వాగ్దానములు భక్తులకు సదాస్మరణీయులగుటచేత కొన్నింటిని యిచ్చట
ఉదాహరింతును.
1) యోగక్షేమం వహామ్యహం (9_22) నా భక్తుల యోగక్షేమాలను
నేను వహింతును.
2) అహం త్వాసర్వపాపేభ్యో మోక్షయిష్యామి మాశుచః(18_66) నన్ను శరణు
బొందిన వారలకు సర్వపాపములనుండి విముక్తులను గావింతును, దుఃఖింపకుము.
3) "మచ్చిత్తః సర్వదుర్గాణి మత్ప్రసాదాత్ తరష్యసి" (18_58) నీ మనస్సును
నాకు సమర్పించినౘో నిన్ను సమస్త బాధలనుండియు నా యనుగ్రహముచే
రక్షించెదను.
4) నమే భక్తః ప్రణశ్యతి (9_31) నా భక్తునకెన్నడును నాశనము లేదు.
5) మన్మనా భవ.....మామేవైష్యసి (18_65) నీ మనస్సును నాయందుంౘుము
నాకు భక్తుడవుగమ్ము, నాకు నమస్కరింపుము, నీవు నన్నే పొందెదవు.
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(03_01_2019)
హరిః ಓమ్
49 వ. శ్లోకము
సువ్రతః సులభః సూక్ష్మః సుఘోషః సుఖదః సుహృత్ ।
మనోహరో జితక్రోధో వీరబాహు ర్విదారణః ।।
ఈ శ్లోకము దశనామ పుష్పవిరాజితము.
455) సువ్రతః - ఓం సువ్రతాయనమః
"సు_వ్రతః" వ్రతమనగా నియమము. నిష్ఠ, వాగ్దనము అని అర్థము.
సువ్రతములనగా ౘక్కని నియమములు, వాగ్దానములు, ప్రతిజ్ఞ లు గావించిన
పరమాత్మయని అర్థము.
రామాయణమున రామచంద్రుని సువ్రతమును గమనింపుడు.
" సకృదేవ ప్రపన్నాయ, తవాస్మీతిచయాచతే, అభయం సర్వ
భూతేభ్యః దదామి ఏతద్వ్రతం మమ" ఒక్క పర్యాయ మెవ్వడైననూ " నేను
నీవాడను రక్షింపుమని" యాచించినౘో అట్టివానికి నేను సర్వభూతములనుండి
యును అభయమును ప్సాదింౘుౘున్నాను. ఇది నాయొక్క వ్రతము అని
రామచంద్రుని శపథమగుటచేత " సువ్రతః" అను దివ్యనామమున శ్రీహరి
స్తవనీయుడు.
గీతాశాస్త్రమున కృష్ణభగవానుని అభయప్రదానములు,
వాగ్దానములు భక్తులకు సదాస్మరణీయులగుటచేత కొన్నింటిని యిచ్చట
ఉదాహరింతును.
1) యోగక్షేమం వహామ్యహం (9_22) నా భక్తుల యోగక్షేమాలను
నేను వహింతును.
2) అహం త్వాసర్వపాపేభ్యో మోక్షయిష్యామి మాశుచః(18_66) నన్ను శరణు
బొందిన వారలకు సర్వపాపములనుండి విముక్తులను గావింతును, దుఃఖింపకుము.
3) "మచ్చిత్తః సర్వదుర్గాణి మత్ప్రసాదాత్ తరష్యసి" (18_58) నీ మనస్సును
నాకు సమర్పించినౘో నిన్ను సమస్త బాధలనుండియు నా యనుగ్రహముచే
రక్షించెదను.
4) నమే భక్తః ప్రణశ్యతి (9_31) నా భక్తునకెన్నడును నాశనము లేదు.
5) మన్మనా భవ.....మామేవైష్యసి (18_65) నీ మనస్సును నాయందుంౘుము
నాకు భక్తుడవుగమ్ము, నాకు నమస్కరింపుము, నీవు నన్నే పొందెదవు.
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రమ్
( సంగ్రహ తాత్పర్య వివరణము)
(05_01_2019)
హరిః ಓమ్
49 వ. శ్లోకము
సువ్రతః సులభః సూక్ష్మః సుఘోషః సుఖదః సుహృత్ ।
మనోహరో జితక్రోధో వీరబాహు ర్విదారణః ।।
ఈ శ్లోకము దశనా
మ పుష్పవిరాజితము.
456) సుముఖః - ఓం సుముఖాయనమః
సుందరమగు ముఖము గలవాడని అర్థము.
" నీలాలక వ్రజ సంయుక్త ముఖారవిందము". అని, " పూర్ణచంద్రనిభాననుడు " అని , సుందర ముఖాంబుజుడు అని, భక్తులు పుంసాం మోహనరూపుడును, మన్మథమన్మథుండగు శ్రీహరియొక్క, దివ్యముఖారవిందాన్ని స్తవముచేసి ధ్యానింతురు గనుక "సుముఖః" అనబడును. ఈ నామము నకు మఱొక భావముకూడా చెప్పబడుౘున్నది.
సుఖదుఃఖములను ద్వందములయందును, ప్రసన్న ముఖుడై
యుండువాడు కావున "సుముఖః" అనబడును. పట్టాభిషేక సమయమున,
వనవాసముహూర్తమునను రాముని సుందర ముఖములో ఎట్టిమార్పునూ లేక
అతి ప్రశాంతమై, ప్రసన్నమై శోభించినది కదా!
ఇట్టి ద్వందముల నిగ్రహమే మోక్షమార్గమని ఈనామము బోధింౘుౘున్నది.
మఱియొక యర్థము, బ్రహ్మను సృజించి ఆయనకు వేదములను బోధించిన వాడగుటచేత. " సుముఖః " అని శ్రీహరి ప్రసిద్ధుడగును.
వేద పారాయణము, వేదోక్త జీవితము మానవుని పునీతుని గావింౘు నని భావము.
457) సూక్ష్మః - ఓం సూక్ష్మాయనమః
పరమాత్మ సూక్ష్మాతి సూక్ష్ముడు. కావున సర్వాతర్యామియై యున్నాడు. "సర్వగతం సూక్ష్మం" అని శ్రుతి గానము చేయుటచేతనూ "సూక్ష్మః" అని స్తుతింపబడెను.
--((**))--
